ArmenLur

Միջազգային

Մշակույթի համաշխարհային օրը (World Day of Culture)

• Մշակույթի միջազգային օրը սահմանվել է ի պատիվ 1935 թվականի ապրիլի 15-ին ընդունված Պատմական հուշարձանների ու գեղարվեստական և գիտական հաստատությունների պահպանման մասին դաշնագրի: Այս դաշնագիրը միջազգային իրավական պրակտիկայում հայտնի է որպես Ռերիխի դաշնագիր ի պատիվ ռուս հայտնի նկարիչ և մշակութային գործիչ Նիկոյալ Ռերիխի: Վերջինս մշակույթը համարում էր մարդկային հասարակության կատարելագործման գլխավոր շարժիչ ուժը: Ռերիխի դաշնագրի շրջանակում ստեղծվեց նաև պահպանվող մշակութային օբյեկտների պահպանիչ նշան՝ Խաղաղության դրոշ: Դրոշի սպիտակ ֆոնի վրա պատկերված է անցյալում, ներկայում և ապագայում մարդկանց ձեռքբերումները խորհրդանշող երեք կարմիր շրջանակ՝ շրջանակված հավերժության օղակով: Այսօրվա տնտեսական և էկոլոգիական ճգնաժամի, պատերազմական բախումների, բնական աղետների պայմաններում մշակույթի մասին հոգ տանելն առավել քան կարևոր է:  Միայն մշակույթի պահպանումն ու վերելքը կարող են միավորել մարդկանց՝ անկախ ազգային պատկանելությունից, տարիքից, սեռից, ֆինանսական կարգավիճակից և հասարակական դիրքից: 
• Ամեն տարի Մշակույթի միջազգային օրը տարբեր երկրներում կազմակերպվում են բազմաթիվ տոնական միջոցառումներ:

Արվեստի համաշխարհային օրը (World Art Day)

• Արվեստի համաշխարհային օրը նշվում է ստեղծագործողների գործունեության մասին իրազեկության բարձրացման նպատակով: 

Բնապահպանական կրթության օրը (Ecological Knowledge Day)

• Բնապահպանական գիտելիքների օրը անցկացվում է ամեն տարի ապրիլի 15-ին: Այս օրվա պատմությունը սկսվեց 1992 թ.-ին Ռիոյում ՄԱԿ-ի խորհրդաժողովով, որտեղ քննարկվեցին բնապահպանական խնդիրները, և շեշտվեց աշխարհի բոլոր երկրների բնակչության բնապահպանական կրթության հսկայական արժեքը `կայուն զարգացման ռազմավարության իրականացման համատեքստում: Օրվա հիմնական նպատակն է հասարակությանը տեղեկացնել շրջակա միջավայրի անվտանգության ոլորտում առկա իրավիճակի, բնապահպանական օրենսդրության համապատասխանության համապատասխանության մասին:

Միկրո-կամավորների միջազգային օրը (International Micro-volunteering Day)

• Միկրո կամավորության միջազգային օրը նշվում է յուրաքանչյուր տարվա ապրիլի 15-ին: Այս օրը ստեղծվել է միկրո կամավորության հայեցակարգի վերաբերյալ պատկերացում կազմելու համար և թե ինչպես անհատների պարզ գործողությունները կարող են աշխարհն ավելի լավը դարձնել: Միկրո կամավորների միջազգային օրվա գլխավոր նպատակն է բարձրացնել իրազեկությունը բոլոր տեսակի կամավոր գործողությունների վերաբերյալ և մարդկանց խրախուսել մասնակցել այդ գործողություններին՝ արժանի գործ կատարելու համար:

Նոր տարին Հարավային և Հարավարեւելյան Ասիայի երկրներում (New Year in South and Southeast Asia) *

Հոգևոր

Հայ Առաքելական եկեղեցի - Ավագ ուրբաթ

• Ավագ Ուրբաթը խորհրդանշում է արարչության վեցերորդ օրը, երբ Աստված հողից արարեց Ադամին Իր պատկերով ու նմանությամբ, իսկ հետո նրա կողից ստեղծեց Եվային և նրանց դրեց դրախտում: Ուրբաթ օրը Ադամն ու Եվան կերան արգելված պտուղը, մերկացան փառքից, և Տերն անեծքով պատժելով մարդուն՝ արտաքսեց դրախտից:
• Վեցերորդ ժամանակաշրջանում Աստված Ս. Կույսի անարատ արգանդում դարձավ կատարյալ Մարդ՝ հոգով, մտքով ու մարմնով, որպեսզի կատարի տնօրինական գործերը: Ավագ ուրբաթ օրը Տերը Հուդայի մատնությամբ ձերբակալվեց, ծեծի ու ծաղրի ենթարկվեց և ապա, Իր վրա վերցնելով Ադամի անեծքն ու դատապարտությունը, խաչի վրա մեռնելով, բացեց Իր կողը, և կողից բխած ջրով լվաց մարդու մեղքերը, իսկ բխած արյամբ մեզ գնեց չարի ծառայությունից (Մատթ. 26:47-27:56): Եվ ինչպես Ադամի կողից ստեղծվեց նրա կինը՝ Եվան, այդպես էլ Տիրոջ կողից եղավ Նրա հարսը՝ Եկեղեցին: Այսօր թեպետ ուրախություն է հոգիների համար, քանի որ Քրիստոսի չարչարանքներով մեր հոգիներն ազատվեցին դժոխքից, սակայն մարմնապես սուգ է ու տրտմություն:
• Ավագ ուրբաթը Հիսուս Քրիստոսի չարչարանաց, խաչելության, մահվան ու թաղման հիշատակության օրն է: Այդ օրը տեղի է ունենում Խաչելության կարգ: Երեկոյան ժամերգությունից հետո նախատոնակի արարողության ընթացքում կատարվում է Թաղման կարգ, երբ Հիսուս Քրիստոսի խորհրդանշական գերեզմանը՝ պատրաստված ծաղիկներից և ծառի ճյուղերից, պտտում են եկեղեցու շուրջ՝ ի տես հավատավոր ժողովրդի:
• Այս տոնը հանդիպելու է հետևյալ ամսաթվերին՝  2022-04-15, 2023-04-07, 2024-03-29, 2025-04-18, 2026-04-03, 2027-03-26, 2028-04-14, 2029-03-30, 2030-04-19:

Կաթոլիկություն - Սուրբ Դամիանի հիշատակը
Ուղղափառություն - Տիտոս Հրաշագործի հիշատակը *
Սլավոնական - Տիտոս Սառցաջարդ*

Ազգային

ԱՄՆ - Հարկերի ազգային օրը (National Tax Day) 

• Ապրիլի 15-ը Միացյալ Նահանգներում անհատական ​​հարկային հայտարարագրերը դաշնային կառավարությանը ներկայացնելու օրն է:

ԱՄՆ - Ազատ արձակման օրը  (Emancipation Day) 

• Այս օրը նշվում է Կարիբյան ավազանի նախկին բրիտանական շատ գաղութներում և Միացյալ Նահանգների տարբեր տարածաշրջաններում՝ տարբեր ամսաթվերով, կապված աֆրիկյան ծագման ստրուկների ազատագրման հետ: Այս պատմական իրադարձությունը նշելու համար Կալիֆոռնիայում կազմակերպվում են ընտանեկան հավաքույթներ, պիկնիկներ և այլ միջոցառումներ:

ԱՄՆ - Ջեքի Ռոբինսոնի օրը (Jackie Robinson Day) 

• Ջեքի Ռոբինսոնի օրը ավանդական իրադարձություն է, որն ամեն տարի ապրիլի 15-ին նշվում է բեյսբոլի Բարձրագույն լիգայում՝ ի հիշատակ այն օրվա, երբ Ջեքի Ռոբինսոնն իր առաջնախաղն ունեցավ Բարձրագույն լիգայում։ Ջեքի Ռոբինսոնն Ամերիկայի առաջին սևամորթ խաղացողն է բեյսբոլի Գլխավոր լիգայում:

ԱՄՆ - Մատնախոսության ազգային օրը (National ASL Day)

• Մատնախոսության ազգային օրը նվիրված է ամերիկյան ժեստերի լեզվին: Այն, որպես հիմնական նշանային լեզու, ծառայում է Միացյալ Նահանգների և Կանադայի անգլիախոս խուլերին: Ամերիկյան ժեստերի լեզուն (ASL) շատ մոտ է ֆրանսերեն ժեստերի լեզվին (LSF):

ԱՄՆ - «Տիտանիկի հիշատակի ազգային օրը» (National Titanic Remembrance Day) 

• Այս օրը նվիրված է 1912 թվականի այս օրը Հյուսիսատլանտյան սառցե ջրերում «Տիտանիկ» նավի խորտակումից ավելի քան 1500 զոհվածների հիշատակին: 

ԱՄՆ - Ռետինի ազգային օրը (National Rubber Eraser Day) 

• 1770-ի ապրիլի 15-ին Ջոզեֆ Պրիստլին հորինեց մաստակը՝ մատիտով նշումները ջնջելու համար: Նա այս նյութը նա անվանեց «ռետին»: Ամերիկյան ժողովուրդը բարձր է գնահատում այդ գյուտը։

ԱՄՆ - Բանանի ազգային օրը (National Banana Day) 

• Բանանի օրվա ծագման իմաստը մշուշոտ է։ Այնուամենայնիվ, հայտնի է, որ ամեն տարի ամերիկյան հեղինակավոր համալսարանների բազմաթիվ ուսանողներ նշում են այս համեստ պտղի օրը՝ հագնվելով բանանի նման, ուտելով և իրար հյուրասիրելով։

ԱՄՆ - Բոստոնյան մեկ օրը (One Boston Day) 

• 2013 թվականի ապրիլի 15-ին մարաթոնում տեղի ունեցած պայթյունից անմիջապես հետո բոստոնցիները բռնությանն ու ատելությանը պատասխանեցին անձնազոհությամբ և սիրով: Հենց այս ոգով էլ ծնվեյ է Բոստոնի մեկ օրը՝ մարդկանց դրդելով պահի տակ մեծ ու փոքր բարի գործեր կատարելու:

ԱՄՆ - Լվացքատան ազգային օրը (National Laundry Day) 

• Թեև Լվացքի ազգային օրն ու հարկերի վճարման օրը հաճախ համակցված են ապրիլի 15-ին, արժե այս երկու գործողություններն առանձնացնել: Ով երբևէ լվացքի մեքենայից թղթադրամներ է հանել, գիտի, թե ինչու: 

ԱՄՆ - Ջնարակված պարույրաձև խոզապուխտի ազգային օրը (National Glazed Spiral Ham Day) 

• Spiral National Glazed Ham Day-ը սննդի փառատոն է, որը նշվում է Միացյալ Նահանգներում ամեն տարի ապրիլի 15-ին: Այս նրբագեղ տեսքով ուտեստ է, որը հաճախ գտնվում տոնական սեղաններին։ Այն ստեղծվել է Հարի Հենզելարայի տան նկուղում:

ԱՄՆ - Հանելուկի ազգային օրը (National Take a Wild Guess Day) 

• Այս օրը կարող եք կռահել, թե քանի կոնֆետ կա տուփի մեջ կամ քանի մետաղադրամ՝ փողակում: Սա ենթադրությունների, գլխի ընկնելու և գուշակությունների օր է, ինչպես նաև կանխազգացումների, ներըմբռնման, կանխագուշակություն, և վեցերորդ զգայարանի օրը:

ԱՄՆ - RAINN-ի օրը (RAINN Day) *
ԱՄՆ - Տականքների օրը (That Sucks Day) *
ԱՄՆ - Հայր Դամիանի օրը (Հայր Damien Day) *
Բոսնիա և Հերցեգովինա - Բանակի օրը (Army Day) *
Իսրայել - Անկախության օրը *
Իտալիա - Իտալական Էսպրեսոյի օրը (Espresso Italiano Day)

• Espresso-ն միջազգայնորեն համարվում է իտալական գյուտ: Այս ըմպելիքը հայտնի է իր հարուստ համով, նուրբ բույրով և ընկույզով կամ մուգ շագանակագույն փրփուրով:
• Ամեն տարի իտալացիները չեն մոռանում տոնել իտալական էսպրեսոյի օրը, որը համընկնում է ապրիլի երրորդ ուրբաթին:

Հնդկաստան - Հիմաչալի օրը (Himachal Day) *
Իսպանիա - Երեխաների օրը (Children’s Day) *
Ղազախստան - Սիրահարների օրը (Lovers’ Day) *
Հյուսիսային Կորեա - Արևի օրը (T’aeyang-jŏl) *
Մալայզիա - Մալաքան պատմական քաղաք հռչակելու օրը (Declaration of Malacca as a Historical City) *
Պակիստան - Քարտուղարի օրը (Secretary’s Day) *
Ռուսաստան - Ռադիոէլեկտրոնային պայքարի մասնագետի օրը *
Ռուսաստան - Թեթև ճանապարհորդությունների օրը *
Ուկրաինա - Քրեական հետախուզության աշխատողների օրը *
Միացյալ Թագավորություն - ​​​​Հիլսբորոյի դժբախտության հուշահամալիրի օրը (Hillsborough Disaster Memorial) 

• 1989-ի ապրիլի 15-ին Շեֆիլդ Ուենսդեյի Հիլսբորո մարզադաշտում Անգլիայի գավաթի խաղարկության կիսաեզրափակչի ընթացքում «Լիվերպուլի» և «Նոթինգհեմ Ֆորեսթ»-ի երկրպագուները ճզմվեցին, որի արդյունքում զոհվեցին «Լիվերպուլի» 96 երկրպագուներ, իսկ հարյուրավոր մարդիկ վիրավորվեցին կոտրվածքներ ստացան: Միջադեպի 10-ամյակի կապակցությամբ 1999-ին մարզադաշտի մերձակայքում հուշահամալիրը բացվեց: 

Վրաստան - Սիրո օրը 

• Ապրիլի 15-ին Վրաստանում նշում են Սիրո օրը: Սիրահարներին նվիրված այս տոնն այլընտրանք է Արևմտյան Վալենտինի օրվան։ Այն սահմանել է Վրաստանի խորհրդարանը տեղական լրատվամիջոցների առաջարկությամբ՝ Բեսիկ Չուբինիձեի նախաձեռնությամբ:

* Տոների մասին ավելին (ռուսերեն)