ArmenLur

ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ

Միջազգային

Մարդու ներքին լույսի օրը (HumanLight)

• Այս տոնը խորհրդանշում է աշխարհիկ մարդասիրությունը, որը քարոզում է բարձրագույն արժեքներ և մարդու երջանկության իրավունքը:
• Այս ուղղությունը չի ճանաչում մարդուց և բնությունից վեր ուժերի գոյությունը։ Աշխարհիկ հումանիզմի ներկայացուցիչների մեծ մասը աթեիստներ են, ովքեր չեն ճանաչում կրոնական տոները։ Բայց միևնույն ժամանակ նրանք չեն պայքարում կրոնի դեմ, քանի որ հավատում են Մարդու իրավունքների կարևորությանը, ներառյալ կրոնի ազատության իրավունքը: Հումանիստները նախընտրում են ցույց տալ իրենց սեփական տեսակետը կրոնական ավանդույթների, հավատալիքների և պաշտամունքների իրական այլընտրանքների ստեղծման միջոցով:
• Այս տոնը պարզապես այլընտրանք է կրոնականին։ Ամբողջ աշխարհը դեկտեմբերին ընկղմվում է տոնական շրջանի մեջ. արևմտյան քրիստոնյաները նշում են Սուրբ Ծնունդը, հրեաները՝ Խանուկան, աֆրոամերիկացիները՝ Կվանզան, չինացիները՝ Դունչժին: HumanLight-ը թույլ է տալիս մարդկանց այս պահին իրենց խզված չզգալ:
• Մյուս կողմից, տոնի ամսաթիվը հատուկ ընտրվել է այնպես, որ մարդիկ ցանկության դեպքում կարողանան նշել և Մարդկային Լույսի տոնը, և, օրինակ, Սուրբ Ծնունդը: Դա ոչ կրոնական տոն է, որը կենտրոնանում է բանականության, կարեկցանքի, մարդկության և հույսի աշխարհիկ արժեքների վրա: «Լույս» (light) բառի անվանումը վերաբերում է մարդու մտքին և շրջապատող աշխարհը ռացիոնալ և քննադատաբար ընկալելու նրա կարողությանը: Այս օրը մոմերը վառվում են որպես հիմնական արժեքների խորհրդանիշ: Որոշ հումանիստներ կապույտ մոմեր են վառում՝ հանուն բանականության, կարմիրները՝ հանուն կարեկցանքի, իսկ դեղին կամ ոսկեգույնը՝ հանուն հույսի:

Սնոուբորդի համաշխարհային օրը

Ազգային

ԱՄՆ - Մարդու ներքին լույսի օրը
ԱՄՆ - Արմատների օրը (National Roots Day)
ԱՄՆ - Ֆեստիվուս (Festivus)
Եգիպտոս - Հաղթանակի օրը (Port Said`s National Day)
Իսլանդիա - Սուրբ Տորլակի տոնակատարությունը
Լաբրադոր - Տիբբայի նախօրեն
Լիտվա - Բլուկասի տոնը
Կանադա - Հարբեցողության երեկո (Tipsy Eve)

• Կանադայի Նյուֆաունդլենդ և Լաբրադոր նահանգներում Սուրբ Ծննդյան շրջանն սկսվում է դեկտեմբերի 23-ին անսովոր տոնախմբությամբ, որը հայտնի է որպես Թիբբայի երեկո կամ Հարբեցողության երեկո: Այս օրը ընդունված է խմել և նույնիսկ հարբել ընկերների հետ՝ բացված հայտարարելով Սուրբ Ծննդյան տոների սեզոնը։
• Ենթադրվում է, որ տոնի անունը ծագել է հնացած tibb բառից, որը նշանակում է սեքսուալ առումով սանձարձակ կին: Մեծահասակները խոսակցություններում կարող էին օգտագործել «Սուրբ Թիբ» արտահայտությունը, որպեսզի երեխաները չհասկանան, թե ինչի մասին է խոսքը և մտածեն, որ դա նշանակում է իրականում գոյություն ունեցող Սուրբ:
• Այս արտահայտության ևս մեկ բացատրություն կա. ենթադրվում է, որ «Սուրբ Թիբբի օրվա նախօրեին» արտահայտությունը էվֆեմիզմ (մեղմասացություն) էր «երբեք» բառի համար, քանի որ դա գոյություն չունեցող օր է: Աստիճանաբար Tibb's Eve արտահայտությունը վերափոխվեց Tipsy Eve-ի՝ «հարբեցողության երեկոյի», որը շատ ավելի լավ է համապատասխանում տոնի էությանը։
• Տոնն ինքնին, սակայն, հայտնվել է շատ ավելի ուշ, քան իր անվան մեջ գործածվող բառը։ Ենթադրվում է, որ դեկտեմբերի 23-ին խմելու ավանդույթը սկիզբ է առել 20-րդ դարի կեսերին։ Այն կապված է այն փաստի հետ, որ Տարեմուտի Գալստյան ժամանակ կաթոլիկների և որոշ բողոքականների շրջանում ընդունված է ձեռնպահ մնալ ալկոհոլից, և սովորաբար մարդիկ խմելու համար սպասում էին մինչև Սուրբ Ծնունդը։ Իսկ "Tibba's evening"-ը կամ «Սուրբ Tibba's Day Evening»-ը պատրվակ դարձավ ալկոհոլին երկու օր շուտ միանալու համար:
• Նյուֆաունդլենդի և Լաբրադորի բնակիչներն այդ օրը հանդիպում են հարազատներին և ընկերներին՝ լրացուցիչ մի բաժակ կոնծելու համար: Շատ բարեր և պանդոկներ այս երեկո հյուրընկալում են տեղական խմբերի համերգներ, քանի որ երեկոյան Tibba-ն երաշխավորված լսարան է երաժիշտների համար: Իսկ աղմկոտ հավաքույթների սիրահարները պարզապես այցելում են միմյանց՝ հանդիպելով ընկերներին և ծանոթներինհետ, որոնց հնարավոր չէ այցելել Սուրբ Ծննդյան տոների ժամանակ։

Հարավային Սուդան - Երեխաների իրավունքների պաշտպանության օրը
Հնդկաստան - Ֆերմերի օրը (Kisan Diwas, National Farmers Day)
Ճապոնիա - Կայսեր ծննդյան օրը
Մեծ Բրիտանիա - Թոմ Բոուկոկի նախօրեն (Tom Bawcock`s Eve)
Մեքսիկա - Բողկի գիշեր (Noche de los Rabanos)
Շվեդիա - Սիլվիա թագուհու ծննդյան օրը
Ռուսաստան - Հեռահար ավիացիայի օրը
Ռուսաստան - Ներքին լույսի օրը
Սանտա Կրուս - Փառատոնի բացում
Սուդան - Երեխաների պաշտպանության օրը
Ուկրաինա -  Բոլոր մակարդակների օպերատիվ վերահսկողության զինծառայողների օրը

* Տոների մասին (ռուսերեն)՝ այստեղ։