ArmenLur

Միջազգային

Գրքի և հեղինակային իրավունքի միջազգային օրը

• Ապ­րի­լի 23-ը հռ­չակ­վել է «Գր­քի և հե­ղի­նա­կա­յին իրա­վուն­քի հա­մաշ­խար­հա­յին օր»՝ հաշ­վի առ­նե­լով այն հան­գա­ման­քը, որ 1616 թվա­կա­նի այդ օրն են մա­հա­ցել Մի­գել դե Սեր­վան­տե­սը, Ու­իլ­յամ Շեքս­պի­րը և Ին­կա Գար­սի­լա­սո դե լա Վե­գան:
• «Գր­քի և հե­ղի­նա­կա­յին իրա­վուն­քի հա­մաշ­խար­հա­յին օր» հռ­չա­կե­լու գա­ղա­փա­րը կապ­ված է այն փաս­տի հետ, որ գր­քե­րը հան­դի­սա­նում են գի­տե­լիք­նե­րի տա­րած­ման և դրանց պահ­պան­ման ամե­նահ­զոր և ամե­նա­հու­սա­լի մի­ջո­ցը. գր­քե­րի տա­րած­մանն ուղղ­ված բո­լոր քայ­լե­րը ոչ մի­այն կն­պաս­տեն ամ­բողջ աշ­խար­հում մշա­կու­թա­յին ավան­դույթ­նե­րի հա­վա­քա­կան գի­տակց­մա­նը, այլև կա­րող են ծա­ռա­յել որ­պես ներշն­չան­քի աղբ­յուր այն գոր­ծու­նե­ու­թյան հա­մար, որը հիմն­ված է համ­բե­­րա­տա­րու­թյան, փո­խըմբռն­ման և երկ­խո­սու­թյան վրա: 

Անգլերենի միջազգային օրը (UN English Language Day )

• Անգլերենը ՄԱԿ-ի քարտուղարության երկու աշխատանքային լեզուներից և կազմակերպության վեց պաշտոնական լեզուներից մեկն է։ Անգլերենը հաճախ անվանում են «համաշխարհային լեզու», կամ lingua franca (կամուրջ լեզու կամ ընդհանուր լեզու, որն օգտագործվում է տարբեր լեզուների կրողների կողմից) ժամանակակից դարաշրջանում, քանի որ այն լայնորեն տարածված է: ՄԱԿ-ն առաջին անգամ անգլերենի օրը նշել է 2010 թվականի ապրիլի 23-ին:

Իսպաներենի օրը ՄԱԿ-ում (UN Spanish Language Day)

• Իսպաներենի օրը նշվում է ամեն տարի ապրիլի 23-ին և հարգանքի տուրք է գրող Միգել դե Սերվանտես Սաավեդրային: Ամբողջ աշխարհում ավելի քան 400 միլիոն մարդ խոսում իսպաներեն։ Սա աշխարհում տարածվածությամբ երկրորդ լեզուն է։

Քիթ քչփորելու միջազգային օրը (International Nose Picking Day)

• Մեծ է հավանականությունը, որ այս տոնը նշվում է ոչ միայն ապրիլի 23-ին, այլև մյուս օրերին: Հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ գրեթե բոլորը քչփորում են քիթը։ Պարզվել է, որ քիթ քչփորողները դա անում են օրական չորս անգամ:

Լաբորատորիայի համաշխարհային օրը (World Laboratory Day)

• Լաբորատորիայի համաշխարհային օրը նշվում է ամեն տարի ապրիլի 23-ին՝ 2014 թվականից։ Այն նվիրված է աշխարհն ավելի լավը դարձնող մեծ հայտնագործությունների վայրին։ Լաբորատորիան վերահսկվող պայմաններ ապահովող օբյեկտ է, որտեղ կարող են իրականացվել գիտական հետազոտություններ, փորձարկումներ և չափումներ:

Պիքսելավորված տեխնոգրչակների միջազգային օրը (International Pixel-Stained Technopeasant Day)

• Պիքսելավորված տեխնոգրչակների միջազգային օրը հռչակել է Ջո Ուոլթոնն՝ ի հիշատակ սեփական ստեղծագործությունները համացանցում անարգել տեղադրող գեղարվեստական ​​և ֆանտաստ գրողների։ Առաջին անգամ այն նշվել է 2007 թվականի ապրիլի 23-ին։ Օրվա նպատակը, ըստ Ուոլթոնի, գրողներին խրախուսելն է համացանցում «մասնագիտական ​​որակի» ստեղծագործություններ տեղադրել։

Գերմանական գարեջրի օրը (German Beer Day)

• Գերմանական գարեջրի օրը նշում է գերմանական գարեջրագործների նորարարությունն ու վարպետությունը ամբողջ աշխարհում։ Հաճախ համարվում է, որ գարեջուրն ստեղծվել է Եգիպտոսում, սակայն կատարելագործվել է Գերմանիայում։ Ի դեպ, անհնար է վստահաբար ասել, որ գարեջուրը իսկապես հորինվել է Եգիպտոսում, բայց գարեջրի ամենավաղ գրավոր վկայությունները վերաբերում են Միջագետքին:

Կրոնական և ժողովրդական

Հայ Առաքելական Եկեղեցի - Ս. Հովհաննես Մկրտչի գլխատման հիշատակության օրը

• Սուրբ Հարության տոնի հաջորդ շաբաթ օրը Հայ Առաքելական Եկեղեցում Ս. Հովհաննես Մկրտչի գլխատման հիշատակության օրն է: Հիսուս Քրիստոսին մկրտողի և Նրա գալուստն ավետողի՝ Ս. Հովհաննես Մկրտչի գլխատման պատմությանն առավել մանրամասն անդրադարձել են Ս. Մատթեոս և Ս. Մարկոս ավետարանիչները (Մատթ. 14:1-12, Մարկ. 6:14-29): Ըստ ավետարանիչների՝ Հերովդես թագավորը ձերբակալում և բանտ է նետում Հովհաննես Մկրտչին, որովհետև նա մեղադրում էր թագավորին՝ եղբորը սպանելու ու նրա գահին տիրանալու և կնոջը՝ Հերովդիային կնության առնելու համար: Հերովդեսը չի համարձակվում սպանել Հովհաննես Մկրտչին: Սակայն, իր ծննդյան օրը հրապուրվելով Հերովդիայի դստեր պարով, թագավորը երդվում է տալ նրան այն, ինչ կամենար: Ոխակալ Հերովդիայի ցուցումով աղջիկը ցանկանում է Հովհաննես Մկրտչի գլուխը: Սուրբ Աստվածածնից հետո Ս. Հովհաննես Մկրտիչը Հայ Առաքելական Եկեղեցու մեծագույն սուրբն է: Սրբի անունը, իբրև բարեխոսի, ժամերգության ընթացքում ընթերցվող մաղթանքի մեջ հիշատակվում է երկրորդը՝ Սուրբ Աստվածամոր անունից հետո: Ըստ ավանդության՝ Ս. Գրիգոր Լուսավորիչը Կեսարիայից իր հետ Հայաստան է բերել սրբի մասունքներից և ամփոփել Մուշ քաղաքին մոտ գտնվող վայրում, ուր և հետագայում կառուցվել է նշանավոր Ս. Կարապետ վանքը:
• Այս տոնը հանդիպելու է հետևյալ ամսաթվերին՝  2022-04-23, 2023-04-15, 2024-04-06, 2025-04-26, 2026-04-11, 2027-04-03, 2028-04-22, 2029-04-07, 2030-04-27:

Ազգային

ԱՄՆ - Բալով շոռակարկանդակի ազգային օրը (National Cherry Cheesecake Day) 

• Ապրիլի 23-ին ԱՄՆ-ում նշվում է Բալով շոռակարկանդակի ազգային օրը։ Բալով շոռակարկանդակի շատ բաղադրատոմսեր կան։ Որոշ բաղադրատոմսեր պահանջում են, որ կեռասները խառնվեն խմորի հետ, իսկ մյուսներն բալերով զարդարում են շոռակարկանդակը:

ԱՄՆ - Հնարավորության ազգային օրը (National Take a Chance Day) 

• Անգլերենում take a chance-ը (հնարավորություն, շանս) խոսակցական է, որը վերաբերում է ձախողման մեծ հավանականություն ունեցող որևէ բան անելու ռիսկին: Ամեն տարի ապրիլի 23-ին կոչ է անում դուրս գալ հարմարավետության գոտուց։ Մեզանից շատերը ունեն չիրականացված նպատակներ կամ երազներ: Իսկ եթե դրանք իրականացնելու օ՞րը է՝ պետք է օգտվել հնարավորությունից։

ԱՄՆ - Պիկնիկի ազգային օրը (National Picnic Day) 

• Ապրիլի 23-ն այն օրն է, երբ յուրաքանչյուրը կարող է վայելել բացօթյա ճաշը։ Սա պիկնիկի ազգային օր է։ Այն թվագրվում է XVIII դարի կեսին, երբ պետք էր միայն գինու շիշ, հացի բոքոն, մի քիչ պանիր ու միրգ, և բացօթյա խնջույքը պատրաստ է: 

ԱՄՆ - Գրպանի Բանաստեղծության ազգային օրը (National Poem in Your Pocket Day) 

• Բանաստեղծության ազգային օրը գրպանում նշվում է ամեն ապրիլին։ Այս օրը ստեղծվել է կիսելու այն բերկրանքը, որ տալիս է բանաստեղծությունը, երբ ողջ օրը կրում ես գրպանում և արտասանում մարդկանց համար։ 

ԱՄՆ - Կորած շների մասին իրազեկելու ազգային օրը (National Lost Dog Awareness Day)

• Կորած շների մասին իրազեկման ազգային օրը նշվում է ամեն ապրիլի 23-ին։ Այս օրը ստեղծվել է ոչ միայն նրա համար, որ ուշադրություն հրավիրվի կորած շների վրա, այլև վերագտնելը նշելու համար: Մանկատների, անասնաբույժների, սոցիալական ցանցերի և այլ տեղեկատվության աղբյուրների միջոցով շատ կորած շներ վերագտում են իրենց սիրելիներն:

ԱՄՆ - Աստղագնացի անհնարինության օրը (Impossible Astronaut Day)
ԱՄՆ - Դուստրերին և որդիներին աշխատատեղ տանելու ազգային օրը (National Take Our Daughter and Sons to Work Day) 
ԱՄՆ - Սիրահարների ազգային օրը (National Lover’s Day)
ԱՄՆ - Շեքսպիրաբար խոսելու ազգային օրը  (National Talk Like Shakespeare Day) 
ԱՄՆ - Ազդրերի նախընտրության օրը (Love Your Thighs Day) 
ԱՄՆ - Պատանեկեկան գրականության օրը (Celebrate Teen Literature Day) 
ԱՄՆ - Կինոթատրոնի օրը (Movie Theatre Day) 
ԱՄՆ - Անգլիական բուլկու ազգային օրը (National English Muffin Day) 
Բրազիլիա - Չորոյի ազգային օրը (National Choro Day) 

• Ալֆրեդո դա Ռոշա Վիանա կրտսերը, ով ավելի հայտնի է որպես Pixinguinha, եղել է կոմպոզիտոր, գործիքավորող, ֆլեյտահար և սաքսոֆոնահար, որը ծնվել է Ռիո դե Ժանեյրոյում: Pixinguinha-ն համարվում է բրազիլական հանրահայտ երաժշտության մեծագույն կոմպոզիտորներից, հատկապես choro-ի ժանրում: Նրա ծննդյան օրը համարվում է ապրիլի 23- ը։ Այս օրը նշվում է որպես Չորոյի ազգային օր։

Էստոնիա - Վետերանների (Veterans’ Day) 
Թուր­քի­ա - Ազ­գա­յին ինք­նիշ­խա­նու­թյան և երեխաների օրը (National Sovereignty and Children’s Day) 
Իսլանդիա - Ամռան առաջին օրը (First Day of Summer) 
Իսպանիա, Վատիկան - Սուրբ Գեորգիի տոնը (St George’s Feast) 

• Սուրբ Գեորգիի տոնը, որը նաև հայտնի է որպես Սուրբ Գեորգիի օր, նշվում է տարբեր քրիստոնեական եկեղեցիներում ապրիլի 23-ին (թեև Արևելյան ուղղափառ եկեղեցիների համար, որոնք օգտագործում են Հուլյան օրացույցը, Այն ընկնում է մայիսի 6-ին, ըստ Գրիգորյան օրացույցի): Որոշ երկրներում և տարածաշրջաններում նրանց հովանավորը Սուրբ է։

Իսպանիա - Կաստիլիայի և Լեոնի օրը (Castile and León Day)

• Կաստիլիայի և Լեոնի օրը նվիրված է Վիլյալարի ճակատամարտին, երբ Կառլը, որը նաև հայտնի է Իսպանական կայսրության Կարլ I (Կառլոս I) անունով, 1521 թվականի ապրիլի 23-ին հաղթել է կաստիլացիներին Կոմուներոսի ապստամբության ժամանակ: Նա տիրել է Սրբազան Հռոմեական կայսրությանը 1519 թվականից մինչև 1556 թվականին իշխանությունից իր հեռանալը։

Իսպանիա - Արագոնի օրը (Day of Aragón) 

• Արագոն ինքնավար համայնքը գտնվում է Իսպանիայի հյուսիս-արևելքում։ Արագոնի բնակիչներն ամեն տարի ապրիլի 23-ին նշում են Արագոնի օրը: Այս օրը նրանք պատվում են իրենց հովանավոր Սուրբ Գեորգին: Սուրբ Գեորգին 1096 թվականից եղել է Արագոնի շրջանի հովանավորը։ 

Կանադա - Գրքի օրը (Canada Book Day) 

• Գրքի կանադական օրն ամենամյա միջոցառում է, որը Կանադայում նշվում է ապրիլի 23-ին՝ Կանադական Գրքի շաբաթվա ընթացքում ընթերցանության և գրքերի հանրահռչակման նպատակով: Կանադական գրքի շաբաթն անցկացվում է ապրիլի վերջին շաբաթվա ընթացքում՝ սկսած ապրիլի 23-ից ։

Կոլումբիա - Ազգային լեզվի օրը (Language Day) 

• Կոլումբիայում ազգային լեզվի օրը նվիրված է գրող-արձակագիր, լրագրող, հրատարակիչ և քաղաքական գործիչ Գաբրիել Գարսիա Մարկեսին։ Տոնական միջոցառումներն անցկացվում են մշակույթի նախարարությունն ու Ազգային գրադարանը և ուղղված են այն բանին, որ ուսանողները, գրողները և հասարակության բոլոր շերտերի մարդիկ փողոցում, գրադարաններում և դպրոցներում կարդան Մարկեսի ստեղծագործությունները:

Հնդկաստան - Խոնջոմայի օրը (Khongjom Day) 

• Ապրիլի 23-ին Հնդկաստանի Մարիպուրա նահանգում Նշվում է Խոնջոմայի օրը՝ նշանավորելով Խոնջոմեի ճակատամարտի իրադարձությունը, որը տեղի է ունեցել անգլո-մանիպուրյան պատերազմի ժամանակ: Անգլո-մանիպուրյան պատերազմը Բրիտանական կայսրության և Մանիպուրի թագավորության միջև զինված հակամարտություն էր: Պատերազմը տևեց 1891 թվականի մարտի 31-ից ապրիլի 27-ը և ավարտվեց բրիտանացիների հաղթանակով։

Մեծ Բրի­տա­նի­ա - Անգ­լիա­յի հո­վա­նա­վոր Ս. Ջոր­ջի օրը 
Մեծ Բրի­տա­նի­ա - Համաշխարհային գրքային գիշեր (World Book Night)

• Գրքի համաշխարհային գիշերը ազգային տոն է՝ նվիրված ընթերցանությանը և գրքերին, որն ամեն տարի անցկացվում է ապրիլի 23-ին: Առանձին անհատների և կազմակերպությունների կողմից անցկացվող միջոցառումները նշում են այն տարբերությունը, որը ընթերցումը բերում է մարդկանց կյանք, և բոլորը՝ հրատարակիչներից մինչև գրադարանավարներ, տեղական ձեռնարկություններից մինչև լայն հասարակություն, կարող են մասնակցել այս ամենամյա միջոցառմանը:

Չինաստան - Ռազմածովային նավատորմի օր (Navy Day)

• Ապրիլի 23-ը Չինաստանի Ժողովրդական-ազատագրական բանակի ռազմածովային նավատորմի օրն է։ Տոնակատարություններն այս օրը ունեն հատուկ նշանակություն, քանի որ հնարավորություն է ցույց տալ տեխնիկական հագեցվածությունը, որով որոշվում է երկրի ապագան աշխարհի մեծ տերությունների շրջանում։

Ռուսաստան - ՌԴ քրեակատարողական համակարգի մամուլի ծառայությունների աշխատողների օրը

• Ամեն տարի ապրիլի 23-ին նշվում է քրեակատարողական համակարգի մամուլի ծառայությունների աշխատողների օրը: Այդ օրը մտցվել է մասնագիտական տոների օրացույցում՝ Ռուսաստանի Դաշնային միգրացիոն ծառայության 2010 թվականի ապրիլի 14-ի հրամանով։ Այդ օրը 1966 թվականին ՌԴ ՆԳՆ պատիժների կատարման գլխավոր վարչության հրամանով հաստատվել է Պատիժների կատարման գլխավոր վարչության շտաբի մասին դրույթը, որի կազմում ընդգրկվել է առաջատար փորձի և լրատվամիջոցների հետ կապերի ստեղծված բաժինը:

Ռուսաստան - Գիշերալուսնի ներքո հանդիպելու օրը

• Ազատ շնչելու և ռոմանտիկայի, նաշխուն թղթերով կոնֆետների, սերենադային երգերի, անտառակներ զարդարելու, ծաղիկների, գինու օրն է։ Եվ, որ ամենակարևորն է՝ միասին ուրախ է։

Ռուսաստան - Կակտուսագործների օրը

• Ընդհանուր առմամբ, այս տոնի ճշգրիտ ամսաթվի պատմության մասին քիչ բան է հայտնի, մասնավորապես, այն կարծես թե այսօր է: Սակայն Կակտուսագործների մասին քիչ ավելին է հայտնի։ Կակտուսագործները նրանք են, ովքեր կակտուս են աճեցնում: Առաջին Կակտուսագործները հայտնվել են Մեքսիկայում և աճեցրել ու բազմացրել են տարբեր ալկոհոլային խմիչքներ ստանալու համար՝ տեկիլա, որը կոչվում է նաև Կակտուսի օղի (թեև ստանում են նաև պերճածաղկից), և մեսքալ։ Եթե կարծում եք, որ այսօր օղի թորողների մասնագիտական տոնն է, սխալվում եք։ Եթե մոնիտորի կողքին ունեք Կակտուս, և ամեն օր ջրում եք այն, դա բավարար է համարվելու Կակտուսագործ: 

Ուկրաինա - Հոգեբանի օրը 
Ֆինլանդիա - Վարդեր և գրքեր փոխանակելու օրը 

Ապրիլի 23-ի տոների մասին՝ այստեղ։