ArmenLur

ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ

Միջազգային

Սրտի բնածին արատների մասին իրազեկման օրը (Congenital Heart Defect Awareness Day) *
V - օր (V-Day) *
Արտառոց մարդկանց միջազգային օրը (International Quirkyalone Day)

 

• Այսօր փետրվարի 14-ն է: Կարելի է մտածել, որ դա նշանակում է Վալենտինի օրն է: Ճիշտ եք։ Բայց դա նաև Արտառոց մարդկանց միջազգային օրն է, տոն, որն սկսվել է 2003 թվականին և երեկույթներով զուգորդվելով տարածվել աշխարհի ավելի քան 40 քաղաքներում:
• Արտառոց մարդկանց միջազգային օրն ուղղված չէ Վալենտինի օրվա դեմ: Պարզապես այնպես պատահել, որ օրը համընկել է: Սա հստակ հաղորդում է այն մասին, որ պետք է ինքներդ ձեզ շնորհավորեք՝ անկախ այն բանից՝ հարաբերությունների մեջ եք, թե ոչ:
• Արտառոց մարդկանց օրը այն է, որ նշվում է արտառոց մարդկանց անսանձելի, զվարճալի և հպարտ ոգին: Արտառոց մարդը նա է, ով սիրում է միայնակ լինել (բայց դեմ չէ հարաբերություններին) և նախընտրում է միայնակ գնալ ժամադրության ՝ հանուն ժամադրության:
• Արտառոց մարդկանց միջազգային օրը դեմ չէ սիրուն։ Դա սիրո աջակցության համար է: Դա դեմ չէ ժամադրությանը: Դա հակաինտուիտիվ ժամադրություն է:
• Տարօրինակ մարդը կարող է լինել տղամարդ կամ կին, գեյ կամ ուղիղ, դեռահաս կամ տարեց մարդ: Դա մտածելակերպ է, որով դուք կարող եք դուրս գալ արգանդից կամ հայտնաբերել այն ավելի ուշ կյանքում:
• Արտառոց մարդկանց օրը սիրավեպի, ազատության և անհատականության տոն է: Այն նշում է իրական սիրավեպը, անկախությունը, ստեղծագործականությունը, բարեկամությունը և բոլոր տեսակի սերը, ներառյալ ինքնասիրությունը:
• Հայտնաբերեք ձեր շրջապատի արտառոց մարդկանց և շնորհավորեք օրվա բացիկով։

Սուրբ Վալենտինի օրը (Valentine's Day)

• Սուրբ Վալենտինի կամ Բոլոր սիրահարների օրը տոն է, որը փետրվարի 14-ին նշում են աշխարհի կաթոլիկները։ Այն առաջին անգամ հիմնել է Հելասիուս 1-ին Հռոմի պապը 496-ին և ավելի ուշ՝ 1969-ին, հանվել է Կաթոլիկ տոների օրացույցից։ Ներկայումս այն տոնում են աշխարհի մոտ 100 երկրում (հիմնականում արևմուտքի երկրներում)։ Սուրբ Վալենտինի օրը համարվում է աշխատանքային օր բոլոր երկրների համար։
• Վալենտինի օրն ի սկզբանե նշվել է որպես պատարագային տոն՝ նվիրված վաղ քրիստոնեական շրջանի սրբերից մեկի՝ Սբ. Վալենտինիուսի հիշատակին։ Վերջինիս, ըստ ավանդության, դատապարտել էին մահվան զինվորներին գաղտնի պսակադրելու համար։ Ավանդությունն ասում է, որ կալանավայրում նա բուժել է բանտապետի աղջկան, որին էլ հետագայում սիրահարվել է։ Նշվում է նաև, որ մինչև իր դատավճիռն ի կատար ածվելը, նա հրաժեշտի նամակ է թողնում սիրած էակին, որի վերջում գրված է լինում՝ «Քո Վալենտին»։
• Ալ սրտիկի տեսքով Վալենտինի բացիկները հիմա շատ հայտնի են՝ որպես Սիրահարների օրվա խորհրդանշական նվեր։
• Իսկ առաջին բացիկի ստեղծումը վերագրում են Օռլեանի հերցոգին։ 1415 թվականին մենախցիկում ձանձրանալիս նա սիրային բացիկներ է գրել կնոջը։
• Իսկ ամենամեծ տարածումը Վալենտինյան բացիկները ստացել են արդեն 18-րդ դարում։
• Այսօր Սբ. Վալենտինի օրը աշխարհի շատ երկրներում պաշտոնապես նշվում է որպես սիրահարների տոն։

Գիրք նվիրելու միջազգային օրը (International Book Giving Day)։

• Փետրվարի 14-ին նշվում է Գիրք նվիրելու միջազգային օրը, որը միավորում է բոլոր նրանց, ովքեր գրքեր են նվիրում երեխաներին և նրանց մեջ կարդալու ցանկություն են սերմանում:
• Գիրք նվիրելու միջազգային օրը տոն է, որը միջազգային է դարձել ոչ միայն համաշխարհային նշանակության պատճառով, այլև այն պատճառով, որ այն ծագում է ժողովրդից, այսինքն, դրա առաջացման նախաձեռնությունը պատկանում է սովորական մարդու` ԱՄՆ-ում մանկական գրքի կայքի հիմնադիր Էմմի Բրոդմուրին:
• Էմմին նաև երեք երեխաների մայր է: Նրա որդիներից մեկի հարցը՝ թե ինչու չկա տարվա մեջ այնպիսի օր, երբ մարդիկ առանց առիթի իրար գրքեր են նվիրում, նոր տոնի ստեղծման համար շարժառիթ է դարձել:
• Դիմելով իր ծանոթ բլոգերներին, սոցցանցերի օգատերերին և կայքի գործընկերներին՝ Էմմին 2012-ին Գիրք նվիրելու միջազգային օրվա ամենամյա անցկացումը նախաձեռնեց:

Համակարգչային աշխատողի օրը

• Փետրվարի 14-ը Համակարգչային աշխատողի ոչ պաշտոնական, սակայն մասնագիտական շրջանակներում մշտապես նշվող օրն է։ 1946թ․ փետրվարի 14-ին գիտական աշխարհին եւ բոլոր շահագրգիռ մարդկանց ցուցադրվել է առաջին իսկապես աշխատող էլեկտրոնային ENIAC I (Electrical Numerical Integrator And Calculator) համակարգիչը։
• Առաջին հաշվող մեքենայի մշակման աշխատանքները ֆինանսավորվել են ամերիկյան բանակի կողմից, որին համակարգիչն անհրաժեշտ էր ռազմական հաշվարկներ, պլանավորումներ եւ ծրագրավորումներ անելու համար։ ENIAC I-ը աշխատել է մինչեւ 1955թ․ հոկտեմբերի 2-ը, ժամը 23։45, որից հետո այն քանդել են։
• Ճիշտ է, մինչ այդ համակարգիչներ եղել են, սակայն դրանք բոլորը փորձնական տարբերակներ էին։ Սակայն ENIAC-ը գործնական խնդիրներով աշխատող առաջին իրական համակարգիչն էր։

Աուտիզմի Կիրակի (Autism Sunday) *
Գրադարանների սիրողների օրը (Library Lovers Day) *
Ձայնով բուժելու համաշխարհային օրը (World Sound Healing Day) *
Մինետի միջազգային օրը *
Սիրո տոնը՝ նվիրված Վեներա աստծուն (Հին Հռոմ)

Կրոնական

Հայ Առաքելական Եկեղեցի - Տեառնընդառաջ: Տոն քառասնօրյա Գալստեանն Քրիստոսի ի Տաճարն

• Տերունի այս տոնը հիշատակում է 40-օրական Հիսուսի ընծայումը Տաճարին: Ըստ հրեական օրենքի` ամեն մի արու զավակի ծնունդից հետո, երբ լրանում էին սրբագործման 40 օրերը, նորածնի մայրն իր երեխայի հետ այցելում էր Տաճար, զոհ մատուցում եւ իր զավակի համար օրհնություն ստանում քահանայից: Այսպես և ս. Աստվածամայրը 40-օրական Հիսուսի հետ ներկայանում է Տաճար: Այս մասին հիշատակում է Ղուկաս ավետարանիչը: «Երբ նրանց սրբագործման օրերը լրացան, Մովսեսի Օրենքի համաձայն` նրան Երուսաղեմ տարան` Տիրոջը ներկայացնելու համար, ինչպէս գրված էր Տիրոջ Օրենքում. «Ամէն արու զավակ, որ արգանդ է բացում, Տիրոջ համար սուրբ պիտի կոչվի: Եվ Տիրոջ Օրենքում ասվածի համաձայն՝ ընծա պետք է տալ մի զույգ տատրակ կամ աղավնու երկու ձագ» (Ղուկ. 2:22-24): Ներկայացնելով Հիսուսի կյանքի այս դրվագը՝ Ավետարանիչը պատմում է նաև Սիմեոն ծերունու մասին, որին Սուրբ Հոգուց հրամայված էր մահ չտեսնել, մինչև Տիրոջ Օծյալին տեսնելը: Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին Տեառնընդառաջը կամ 40-օրական Հիսուսի ընծայումը տաճարին տոնում է Աստվածահայտնությունից 40 օր հետո` փետրվարի 14-ին: Հայ Եկեղեցու կանոնի համաձայն, տոնի նախօրեին, երեկոյան ժամերգությունից հետո կատարվում է նախատոնակ: Այն ավետում է Տերունի տոնի սկիզբը: Նախատոնակի արարողության ավարտին կատարվում է Անդաստանի արարողություն, որի ընթացքում օրհնվում են աշխարհի չորս ծագերը: Եկեղեցու կանթեղներից վերցված կրակով վառվում են խարույկներ՝ իբրև Քրիստոսի լույսի խորհրդանիշ:
• Այս տոնը հանդիպելու է հետևյալ ամսաթվերին՝ 14.02.2023, 14.02.2024, 14.02.2025, 14.02.2026,  14.02.2027, 14.02.2028, 14.02.2029, 14.02.2030.

Կաթոլիկություն - Սուրբ Տրիֆոնի տոնը (Feast of Saint Tryphon) *
Կաթոլիկություն - Սուրբ Կյուրեղի և Մեֆոդիայի օրը *
Ուղղափառություն - Տիրոջ Գահակալման Նախատոնը

Ժողովրդական

• Հայկական - Տերենդեզ (Trndez)
• Այս տոնը նշվում է ամեն տարի փետրվարի 14-ին:
• Սլավոնական - Տրիֆոնովյան օր

Ազգային

ԱՄՆ - «Սատանի օղակի» ազգային օրը (National Ferris Wheel Day) *
ԱՄՆ - Սերուցքային միջուկով շոկոլադե կոնֆետների ազգային օրը (National Cream-Filled Chocolates Day) *
ԱՄՆ - Սրտեր նվիրելու ազգային օրը (National Giving Hearts Day) *
ԱՄՆ - Դոնորի ազգային օրը (National Donor Day) *
ԱՄՆ - Ընտանի կենդանիների գողության իրազեկման օրը (Pet Theft Awareness Day) *
ԱՄՆ - Մենակով հաց չուտելու ազգային օրը (National No One Eats Alone Day) 

• Ամեն տարի փետրվարի 14-ին Ամերիկայի դպրոցները, որոնք գրանցվել են «Ոչ ոք միայնակ չի ուտում» օրվան մասնակցելուն, բարձրացնում են սոցիալական մեկուսացման մասին իրազեկությունը: Այս օրը նախատեսված է ոչ միայն ուշադրություն հրավիրելու սոցիալական մեկուսացման վրա, այլ նաև հարգելու Լիլի Ռեյչել Սմիթին, ով ավագ դպրոցում սոցիալապես մեկուսացված էր իր ունեցած գանգուղեղային համախտանիշի պատճառով: «Ոչ ոք միայնակ չի ուտում» օրն ամբողջությամբ անցկացվում է այն ուսանողների կողմից, ովքեր ցանկանում են վերջ տալ իրենց դպրոցներում սոցիալական մեկուսացմանը:
• Սոցիալական մեկուսացումը սահմանվում է որպես «զրկված, միայնակ կամ անտեսանելի լինելու զգացում»: Սոցիալական մեկուսացման զգացումը ուսանողները կարող են զգալ ողջ օրվա ընթացքում: Բայց միայնության կամ զրկվածության զգացողությունն ավելի ուժեղ զգում են ճաշի ժամանակ: Ահա թե ինչու «Ոչ ոք միայնակ չի ուտում» օրը ուսանողները փորձում են ընթրել նորեկի հետ և համոզվել, որ ոչ ոք միայնակ չի ճաշում:
• Ամերիկայի դպրոցները միացել են «Ոչ ոք միայնակ չի ուտում» օրվան: No One Eats Alone-ը և a Beyond Differences Initiative-ը խրախուսում են ուսանողներին ճաշի ընթացքում գործողություններ ձեռնարկել նոր ընկերներ ձեռք բերելու համար: Լանչի ընթացքում ուսանողներն ու ուսուցիչները համոզվում են, որ ոչ ոք ինքամեկուսացված չի ուտում:
• Տեղեկացրեք ձեր ծանոթներին Մենակով հաց չուտելու ազգային օրվա մասին բացիկով։

Բուլղարիա - Կռնատ Տրիֆոն (Խաղողագործների տոնը) *
Գերմանիա - Հոգեկան հիվանդների օրը (Mental health Day) *
Դանիա - Բարեկենդան (Fastelavn) *
Իրաք - Նահատակ կոմունիստի հիշատակի օրը (Communist Martyr’s Day) 
Լեհաստան - Էպիլեպսիայով հիվանդների օրը (Epilepsy Day) *
Լիբանան - Ռաֆիկ Հարիրիի հիշատակի օրը (Rafic Hariri Memorial Day) *
Լյուքսեմբուրգ - Կառնավալ *
ԿԺԴՀ - Գեներալիսիմուսի օրը (Generalissimo Day) *
Հյուսիսային Մակեդոնիան - Խաղողագործների «Կռնատ Տրիֆոն» տոնը *
Հնդկաստան - Ծնողների պաշտամունքի օրը (Parents Worship Day) *
Նիդերլանդներ - Կառնավալ *
Նորվեգիա - Բարեկենդան (Fastelavn) *
Շվեդիա - Դիստինգ (Disting) *
Ռուսաստան - Սուրբ Վալենտինի օրը (Բոլոր սիրահարների օրը) *
Ռուսաստան - Փոքրիկ վերածնունդների օրը *
Ուկրաինա - Ռադիացիոն, քիմիական և կենսաբանական պաշտպանության զորքերի օրը
Ֆրանսիա - Ֆրանսերենի ծննդյան օրը *

* Տոների մասին ավելին