ArmenLur

ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ

Միջազգային

Պոեզիայի համաշխարհային օրը (World Poetry Day)

• 1999 թվականին ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի գլխավոր համագումարում որոշվեց ամեն տարի մարտի 21-ին նշել Պոեզիայի համաշխարհային օրը։  Առաջինն այն նշվել է Փարիզում, որտեղ գտնվում է ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի շտաբ-բնակարանը։ «Պոեզիան կարող է պատասխան տալ ժամանակակից մարդու ամենասուր եւ խորը հոգեւոր հարցերին։ Բայց դրա համար պետք է որքան հնարավոր է հասարակական մեծ ուշադրություն ստեղծել նրա նկատմամբ»- նշվում է ՅՈւՆԵՍԿՕ-ի որոշման մեջ։ Համարվում է, որ ամենահին բանաստեղծություն-հիմները ստեղծվել են մեր թվարկությունից առաջ 23-րդ դարում։ Հեղինակը բանաստեղծ ու քրմուհի Էն-հեդու-անան է, ում մասին հայտնի է միայն, որ նա աքքադական Սարգոն արքայի դուստրն էր։

Ռասայական խտրականության դեմ պայքարի միջազգային օրը (International Day for the Elimination of Racial Discrimination) 

• Այս միջազգային օրը հռչակվել է ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեայի կողմից 1966 թվականին (թիվ 2142 բանաձև (XXI)): Ամսաթիվն ընտրվել է ի հիշատակ Հարավային Աֆրիկայում տեղի ունեցած ողբերգական իրադարձությունների զոհերի: 1960 թվականի այդ օրը՝ աֆրիկացիների պարտադիր անձնագրավորման ապարտեյդի ռեժիմի օրենքների դեմ խաղաղ ցույցի ժամանակ, ոստիկանության կողմից սպանվել է 69 մարդ: Այդ իրադարձությունների կապակցությամբ Հարավային Աֆրիկայում մարդու իրավունքների օրը նշվում է մարտի 21-ին, սակայն շատ երկրներում այն նշվում է դեկտեմբերի 10-ին: ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարն այդ օրվա հետ կապված իր 2006 թվականի ուղերձում նշում է, որ ռասայական խտրականության դեմ պայքարում հաջողությունը կախված է շարքային քաղաքացիներից, այն հանգամանքից թե որքանով նրանք հանդես կգան անհանդուրժողականության դեմ, որքանով նրանք չեն հաշտվի խտրական գործողություններին իրենց առօրյա կյանքում:

Տիկնիկային թատրոնների միջազգային օրը (World Puppetry Day)

• Այն տոնելու առաջարկ առաջին անգամ հնչեցվել է 2000թ. իրանցի տիկնիկային թատրոնի գործիչ Ջիվադա Զոլֆագարիհոյի կողմից Մագդեբուրգում: Երկու տարի անց՝ Ատլանտայում կայացած ՈւՆԻՄԱ-ի (Union Internationale de la Marionnette, UNIMA)  համաժողովին որոշվեց տիկնիկային թատրոնի օրը տոնել մարտի 21-ին:

Անտառների միջազգային օրը (International Day of Forests) 

• Տոնը հաստատվել է ՄԱԿ-ի նախաձեռնությամբ 1971 թվականին: Ողջ աշխարհում անտառի պահպանման խնդիրը շատ սուր է դրված, և եթե մենք չենթարկվենք կենսոլորտի կանոններին, ապա կբնաջնջվենք մոլորակի երեսից: Անտառներն զբաղեցնում են ՀՀ տարածքի 11,2%-ը: Անտառն անսահմանորեն բարի ու շռայլ մի օրգանիզմ է, որը, ոչինչ չպահանջելով իր գոյատևման համար, անվերապահորեն բաժին է հանում մեզ իր կենսագործունեության պտուղներից: Այն ապաստարան է կենդանի էակների համար, պաշտպանում է արևի ճառագայթներից նույնիսկ անտառահատին, ով իրեն ոչնչացնում է:

Մտավոր հետամնաց (Դաունի համախտանիշով) մարդկանց միջազգային օրը (World Down Syndrome Day)

• Այս օրը Դաունի համախտանիշ ունեցող մարդիկ, իրենց ընտանիքի անդամները, գործընկերները կազմակերպում և մասնակցում են հանրային տարբեր ակցիաների և միջոցառումների՝ Դաունի համախտանիշի վերաբերյալ իրազեկվածության բարձրացման համար։ 
• Օրվա ընտրությունը պատահական չէ. 21 թիվը խորհրդանշում է 21-րդ քրոմոսոմը, որի առկայությամբ էլ պայմանավորված է համախտանիշը: Դաունի համախտանիշն առաջանում է այն ժամանակ, երբ երեխան ունի 21-րդ քրոմոսոմի լրիվ կամ մասնակի հավելյալ կրկնօրինակ՝ տրիսոմիա։ Օրը նշելու նպատակը դաունի համախտանիշի վերաբերյալ իրազեկվածությունը բարձրացնելն է, այդ համախտանիշով երեխաների կյանքի որակը բարելավելը։ Ի դեպ, ամեն տարի աշխարհում ծնվում է այդ համախտանիշով 3000-5000 երեխա:

• Անասնաբուծության համաշխարհային օրը (World Home Economics Day) *
• Ցախի համաշխարհային օրը (World Wood Day) *
• Նավրուզի միջազգային օրն է (International Day of Nowruz) *
• Լցակարի միջազգային օրը (Quilting Day) *
• Կրթության ազատության միջազգային օրը (International Freedom Education Day) *
• Մայրերի օրը արաբական երկրներում (Mother’s Day) *
• Twitter-ի ծննդյան օրը *

Կրոնական

• Կաթոլիկություն - Սերապիոն Տմուիտսկու հիշատակը
• Ուղղափառություն - Վերբոնոսիցա *

Ազգային

• ԱՄՆ - Քաղաքավարության ազգային օրը (National Common Courtesy Day) *
• ԱՄՆ - Բույրերի ազգային օրը (National Fragrance Day) *
• ԱՄՆ - Միայնակ ծնողների ազգային օրը (National Single Parents Day) *
• ԱՄՆ - Կալիֆորնիական ելակի ազգային օրը (National California Strawberry Day) *
• ԱՄՆ - Հետհաշվարկի ազգային օրը (National Countdown Day) *
• ԱՄՆ - Բարձրդասարանցու օրը (Senior Skip Day) *
• ԱՄՆ - Ֆրանսիական հացի ազգային օրը (National French Bread Day) *
• ԱՄՆ - Առողջ ճարպերի օրը (Healthy Fats Day) *
• ԱՄՆ - Հիշողության օրը (Memory Day) *
• ԱՄՆ - Խրթխրթան տակոյի ազգային օրը (National Crunchy Taco Day) *
• ԱՄՆ - Սլիթերինի հպարտության օրը (Slytherin Pride Day) *
• Ավստրալիա - Ներդաշնակության օրը (Harmony Day) *
• Բելգիա - Ծառատունկի օրը (Arbor Day)
• Թունիս - Երիտասարդության օրը (Youth Day)
• Իրաք - Գարնան օրը (Spring Day)
• Իտալիա - Ծառատունկի օրը (Arbor Day) *
• Լեհաստան - Դասերից փախչելու օրը (Truant’s Day) *
• Լեսոտո - Ծառատունկի օրը (Arbor Day)
• ՀԱՀ - Մարդու իրավունքների օրը (Human Rights Day) *
• Մալայզիա - Սուլթան Տերենգգանի օրը
• Մեքսիկա - Բենիտո Խուարեսի տարեդարձը (Birth of Benito Juárez) *
• Նամիբիա - Անկախության օրը (Independence Day) *
• Պորտուգալիա - Ծառատունկի օրը (Arbor Day)
• Ռուսաստան - Բնակչության կենցաղային սպասարկման և բնակարանային-կոմունալ տնտեսության աշխատողների օրը *
• Ռուսաստան - Գարնանային արևադարձ *
• Ռուսաստան - Շտուրմանների տոնը *
• Ռուսաստան - Տանիքից երգեելու օրը *
• Վրաստան - Սահմանապահի օրը *
• Ուկրաինա - Բնակարանային և կոմունալ տնտեսության և բնակչության կենցաղային սպասարկման աշխատողների օրը

* Տոների մասին ավելին