Հետաքրքրաշարժ օրացույց. սեպտեմբերի 23


ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ

Միջազգային

  • Ժեստային լեզուների միջազգային օրը (International Day of Sign Languages) *
  • Կանանց և երեխաների սեռական շահագործման և թրաֆիքինգի դեմ պայքարի միջազգային օրը (International Day against Sexual Exploitation and Trafficking of Women and Children) *
  • Բիսեքսուալ տոնակատարությունների օրը (Celebrate Bisexuality Day) *
  • Կրթական տեխնոլոգիաների օրը (Education Technology Day) *
  • Մաստակի ծննդյան օրը *
  • Զաաթարի օրը (Za’atar Day)*

Ազգային

  • ԱՄՆ - Խուլիգանության իրազեկման օրը (Bullying Awareness Day) *
  • ԱՄՆ - Մրտիմի գույնի խոսակցության ազգային օրը (National Teal Talk Day) *
  • ԱՄՆ - Քաղաքականության մեջ գտնվող շների ազգային օրը (National Dogs in Politics Day) *
  • ԱՄՆ - Անհանգիստ ոտքերի համախտանիշի մասին իրազեկման օրը (Restless Legs Awareness Day) *
  • ԱՄՆ - Մեծ ամերիկյան կարկանդակի ազգային օրը (National Great American Pot Pie Day) *
  • ԱՄՆ - Ձողիկների ձևով նախուտեստների ազգային օրը (National Snack Stick Day) *
  • ԱՄՆ - Ներքին էներգիայի օրը (Innergize Day) *
  • ԱՄՆ - Շաշկիի ազգային օրը (National Checkers Day) *
  • ԱՄՆ - Անկման կանխարգելման իրազեկման օրը (Falls Prevention Awareness Day) *
  • ԱՄՆ - Ավագ դպրոցի աշակերտների անլիարժեքության դեմ պայքարի օրը (Day of struggle against incompletion of children of high school) *
  • Արգենտինա -  Կանանց քաղաքական իրավունքների օրը *
  • Արգենտինա - Հանրային գրադարանների օրը *
  • Բրազիլիա - Պաղպաղակի օրը *
  • Բրազիլիա - Տեխնիկական արդյունաբերության օրը
  • Բրունեյ - Ուսուցչի օրը *
  • Բութան - Օրհնված անձրևի օրը (Blessed Rainy Day) *
  • Բութան - Ղիմղու Դրուբչեն (Thimphu Drubchoe) *
  • Իտալիա - Բրա պանրի փառատոն (Bra Cheese Festival) *
  • Իտալիա - Կանաչ սուրճի օրը (Giornata del Caffe Verde) *
  • Իսպանիա - Սուրբ Ֆեկլայի տոնը  (Feast Day of Saint Thecla)  *
  • Լիտվա - Հոլոքոստի զոհերի հիշատակի օրը 
  • Կանադա- Ծառի ազգային օրը (National Tree Day) *
  • Հնդկաստան - Հերոսների նահատակության օրը (Haryana Heroes' Martyrdom Day) *
  • Ղրղզստանը - Ղրղզերենի օրը 
  • Միկրոնեզիա - Չուուկի ազատագրման օրը *
  • Պերու - Գարնան, բարեկամության և երիտասարդության օրը *
  • Պուերտո Ռիկո - Գրիտո դե Լարես (Grito de Lares)
  • Ռուսաստան - Yandex որոնողական համակարգի ծննդյան օրը *
  • Ռուսաստանը - Թեյամանի վիշապի օրը *
  • Սաուդյան Արաբիա - Ազգային օրը
  • Ֆրանսիա - Գաստրոնոմիայի օրը *
  • Ֆրանսիան - Դպրոցական անբավարար առաջադիմության կանխարգելման ազգային օրը *
  • Ճապոնիա - Աշնանային գիշերահավասարի օրը (Shu - bun-no Hi) *

* Սեպտեմբերի 23-ի անսովոր տոների մասին (ռուսերեն)՝ այստեղ։


ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ԴԵՊՔԵՐ ԵՎ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

2008 - Android օպերացիոն համակարգի առաջին տարբերակի շնորհանդեսը:
2002 - Բելգիայում ուժի մեջ մտավ Էվթանազիայի մասին օրենքը:
1999 - Չինաստանում հայտնաբերվեց երաժշտական գործիքներից ամենահինը ՝ 9000 տարեկան ֆլեյտան։
1997 -
Հայտարարագրվեց Yandex.Ru որոնողական համակարգը։
1981 - Քվեբեկում արգելվում են անգլերենով հանրային պաստառները:
1943 - Լիտվայի ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրը. ֆաշիստական զավթիչները սկսեցին վերացնել Վիլնյուսի Հրեական գետտոն:
1939 - Նյու Յորքի համաշխարհային տոնավաճառի ժամանակ դրվել է ժամանակի պարկուճ, որը պետք է բացվի 6939 թվականին:

  • Պարկուճում ներառել են կնոջ գլխարկ, տղամարդու ծխամորճ և 1100 միկրոֆիլմ։

1924 - Լենինգրադում ուժեղ ջրհեղեղ է տեղի ունեցավ. Նևայի ջրերը բարձրացան օրդինարից 380 սմ:
1922 -
Ստալինը ներկայացրեց խորհրդային հանրապետությունների «ինքնավարության» նախագիծը, ինչը նշանակում էր նրանց կլանել ՌԽՖՍՀ-ում:

  • Նախագիծը մերժվել է Լենինի կողմից։

1915 - Ռոլան Գարոսը դառնում է առաջինը, ով թռչելով 7 ժամ 53 րոպեում հատում է Միջերկրական ծովը։
1894 - Ստեղծվեց առաջին ֆրանսիական արհմիությունը՝ Աշխատանքի համընդհանուր կոնֆեդերացիան:
1873 - Պետերբուրգում կերոսինային լամպերի փոխարեն վառվեցին աշխարհում առաջին էլեկտրական լապտերները:
1862 -
Կոմս Լև Տոլստոյն ամուսնացավ Սոֆյա Անդրեևնա Բերսի հետ:

  • 27 տարում նրանք ունեցան 13 երեխա։

1848 - Ամերիկացի Ջոն Կուրտիսն իր տանն ստանում է առաջին մաստակը:
1846 -
Գերմանացի աստղագետ Յոհան Գոթֆրիդ Հալլեն, առաջնորդվելով Վ. Լևերիեի ցուցումներով, Բեռլինի աստղադիտարանից հայտնաբերեց Նեպտունը:
1784 -
Ֆրանսիական թագավոր Լյուդովիկոս XVI-ը հրամանագիր ստորագրեց, որ բոլոր թաշկինակները պետք է քառակուսի լինեն, քանի որ օվալաձև կարելը ձեռնտու չէ:
1595 - Իսպանական կառավարությունը որոշեց ոչ թե ոչնչացնել Ամերիկայի հնդկացի բնակչությանը, այլ մկրտել նրանց՝ վերաբնակեցնելով ըստ գաղութների առաքելության:
38 - Հռոմի կայսր Կալիգուլայի մահացած քույրը՝ Դրուզիլան դասվեց աստվածների շարքին:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՇՈՒՐՋ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

1993 - ԼՂՀ Գերագույն խորհրդի նախագահի պաշտոնակատար Կարեն Բաբուրյանն ընդունեց Երուսաղեմի պատրիարք Թորգոմ արքեպիսկոպոս Մանուկյանի գլխավորած Հայ Առաքելական եկեղեցու պատվիրակությանը:
1992 - Հայաստանի և Ադրբեջանի պաշտպանության նախարարները Սոչիում երկամսյա հրադադարի համաձայնագիր են ստորագրում

  • Փաստաթուղթը ստորագրել էին Վազգեն Սարգսյանն ու Ռահիմ Գազիևը`Ռուսաստանի ՊՆ Պ.Գրաչևի առաջնորդությամբ:
  • Համաձայնությունից հետո Մոսկվան հակամարտության գոտի էր ուղարկել մոտ հիսուն դիտորդների, որոնք պետք է հետևեին պայմանավորվածությունների կատարմանը:
  • Կողմերը, սակայն, հրադադարը չէին պահպանել, և Մոսկվան շուտով ետ էր կանչել իր առաքելությունը:

1991 - Հրապարակվեց հանրաքվեի կենտրոնական հանձնաժողովի ամփոփիչ հաղորդումը:

  • Տեղի ունեցավ Գերագույն խորհրդի նիստ, ԳԽ-ն հիմք ընդունելով սեպտեմբերի 21-ի Անկախության հանրաքվեի արդյունքները, Հայաստանի Հանրապետությունը հռչակեց անկախ պետություն:

1991 - ՀՀ ԳԽ-ն ընդունեց «Սեպտեմբերի 21-ը տոնական, ոչ աշխա­տանքային օր ընդունելու մասին» օրենքը:

  • ՀՀ ԳԽ-ն դիմեց ԵԱՀԽ մասնակից երկրներին՝ Հայաստանի անդամակցության հարցը քննարկելու համար:
  • ՀՀ ԳԽ-ն դիմեց հանրապետության քաղաքացիներին և հայ ժողովրդին՝ «միասին անկախ Հայաստանը արարելու» կոչով:

1991 - Ժելեզնովոդսկում տեղի ունեցավ Բորիս Ելցինի, Նուրսուլթան Նազարբաևի, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի և Այազ Մութալիբովի հան­դիպումը:

  • Դա Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգավորման շուրջ բանակցություններ սկսելու առաջին լուրջ քայլն էր:

ԾՆՎԵԼ ԵՆ

1980 - Սյու, ճապոնացի կիթառահար և երգիչ
1979 - Ֆաբիո Սիմպլիսիո, բրազիլացի ֆուտբոլիստ
1970 - Անի Դիֆրանկո, ամերիկացի երգչուհի-երգահան, գիթարահար
1969 - Պատրիկ Ֆիորի, հայկական ծագումով ֆրանս. երգիչ-երգահան
1956- Պաոլո Ռոսսի, իտալացի ֆուտբոլիստ, աշխարհի չեմպիոն (1982)
1950 - Յուրի Լոնգո (մ. 2006), ռուս մոգ, իլյուզիոնիստ, հեռուստահաղորդավար, գրող
1949 - Բրյուս Սփրինգսթին, ամերիկացի ռոք երգիչ, երաժիշտ, երգերի հեղինակ
1943 - Խուլիո Իգլեսիաս, իսպանացի երգիչ, երաժիշտ, երգերի հեղինակ
1938 - Ռոմի Շնայդեր, ավստրո-գերմանա-ֆրանսիական կինոդերասան, երգչուհի, «Սեզար» մրցանակի դափնեկիր (մ.1982) 
1930 - Ռեյ Չարլզ (Ռեյ Չարլզ Ռոբինսոն), ամերիկացի էստրադային երգիչ և դաշնակահար (մ. 2004)
1926 - Ջոն Քոլտրեյն (մ. 1967), ամերիկացի ջազային սաքսոֆոնահար և կոմպոզիտոր
1920- Միքի Ռունի (Ջոզեֆ Յուլ կրտսեր),  ամերիկացի դերասան, երկու «Օսկարի» դափնեկիր (մ. 2014)
1920 - Ալեքսանդր Հարությունյան, հայ կոմպոզիտոր և դաշնակահար, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (մ. 2012)
1916 - Ալդո Մորո (սպանվել է 1978), իտալացի քաղաքական գործիչ, նախագահ Նախարարների խորհրդի Իտալիայի (1963-1968 և 1974-1976)
1915 - Քլիֆորդ Գլենվուդ Շալլ (մ. 2001), ամերիկացի ֆիզիկոս, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1994)
1901 - Յարոսլավ Սեյֆերտ (մ. 1986), չեխ բանաստեղծ, գրող և լրագրող, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1984)
1897 - Պոլ Դելվո (մ. 1994), բելգիացի սյուրռեալիստ նկարիչ
1880 - Ջոն Բոյդ Օրր (մ. 1971), անգլիացի մանկավարժ, բժիշկ, հասարակական գործիչ, Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1949)
1865 - Ստեփան Լիսիցյան, ազգագրագետ, հասարակական գործիչ, պատմաբան, աշխարհագրագետ, բանասեր, մանկավարժ, թարգմանիչ, հրատարակիչ, պրոֆեսոր (1941), ՀԽՍՀ գիտությունների վաստակավոր գործիչ (1945)
1861 - Ռոբերտ Բոշ (մ. 1942), գերմանական ինժեներ, գյուտարար, Bosch ֆիրմայի հիմնադիր
1819 - Արման Հիպոլիտ Լուի Ֆիզոն (մ. 1896), ֆրանսիացի ֆիզիկոս, առաջին անգամ չափեց լույսի արագությունը
1215 - Հուբիլայ (մ. 1294), մոնղոլ խան, Չինգիզ Խանի թոռը, Չինաստանի առաջին կայսրը 
480 մ. թ. ա. - Եվրիպիդես (մ. 406 մ. թ. ա.), Հին Հունաստանի դրամատուրգ