ArmenLur

ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ

Միջազգային

• Շամպայնի միջազգային օրը (International Champagne Day) *
• Առողջ սննդի համաշխարհային օրը (World Healthy Food Day) *

Ամեն տարի հոկտեմբերի 16-ին նշվում է Պարենի համաշխարհային օրը (World Food Day)։ Այն հաստատվել է 1979թ.՝ ՄԱԿ-ի կողմից։ 1945թ. հոկտեմբերի 16-ին է ստեղծվել ՄԱԿ–ի պարենի ու գյուղատնտեսության կազմակերպությունը։ Օրվա խորհուրդն է պայքարել և պայմաններ ստեղծել մոլորակի վրա սովի հաղթահարման և գյուղատնտեսության կայուն զարգացման համար։

• Անզգայացման համաշխարհային օրը (World Anaesthesia Day) *
• Սիրտը վերագործարկելու համաշխարհային օրը (World Restart a Heart Day) *
• Ողնաշարի համաշխարհային օրը (WorldSpine Day) *
• Հացի համաշխարհային օրը (World Bread Day) *
• Պարենի համաշխարհային օրը (World Food Day) *
• Կատուների համընդհանուր օրը (Global Cat Day) *
• Բոսսի օրը (Boss Day) *

Ազգային

• ԱՄՆ - Բոսսի ազգային օրը (National Boss ' s Day) *
• ԱՄՆ - Լիկյորի ազգային օրը (National Liqueur Day) *
• ԱՄՆ - Կատուների համընդհանուր օրը (Global Cat Day) *
• ԱՄՆ - Բառարանի ազգային օրը (National Dictionary Day) *
• ԱՄՆ - Մամոգրաֆիայի ազգային օրը (National Mammography Day) *
• ԱՄՆ - Հանրախանութի օրը (Department Store Day) *
• ԱՄՆ - Սպորտի ազգային օրը (National Sports Day) *
• ԱՄՆ - Սթիվ Ջոբսի օրը (Steve Jobs Day) *
• ԱՄՆ - Վայրի կատվի ազգային օրը (National Feral Cat Day) *
• ԱՄՆ - Դրավեթի համախտանիշի իրազեկման օրը (Dravet Syndrome Awareness Day) *
• Ավստրալիա - Ֆլինդերս կղզիների շոու (Flinders Island Show) *
• Բուլղարիա - Ռազմաօդային ուժերի օրը
• Թաիլանդ - Բուսական փառատոն Փուքեթ (Phuket Vegetarian Festival)  *
• Իրան - Մուհամեդ մարգարեի մահվան օրը և իմամ Հասանի նահատակությունը
• Իտալիա - Շոկոլադի փառատոն Պերուջայում (EuroChocolate Festival) *
• Լեհաստան - Հովհաննես Պողոս II օրը *
• Լիտվան - Փոքր Լիտվայի բնակիչների ցեղասպանության զոհերի հիշատակի օրը
• Հայաստան - Հայկական մամուլի օրը *

1794 թվականի հոկտեմբերի 16-ին Մադրասում (Հնդկաստան) տպագրվել է առաջին հայկական ամսագիրը՝ «Ազդարարը»։ Ի հիշատակ այդ օրվա՝ Հայաստանի կառավարության որոշմամբ՝ 2004 թվականի ապրիլի 22-ից «Մամուլի աշխատակցի» տոնը հաստատվել է որպես «Հայկական մամուլի օր»։

• Հնդկաստան - Դասարա Մայսուրում (Mysore Dasara) *
• Ռուսաստան - Ալերգոլոգի օրը *
• Ռուսաստան - ՆԳՆ հետաքննության ծառայության օրը 
• Ռուսաստան - Անարատների օրը *
• Ռուսաստան - Հյուսիսային քամու օրը *
• Տաջիկստան - Տաջիկական կինոյի օրը
• Չիլի - Ուսուցչի օրըը

* Տոների մասին ավելին՝ այստեղ։

---

ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ԴԵՊՔԵՐ ԵՎ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

2005 - Սան Լուիսում ավարտվեց շախմատի աշխարհի առաջնությունը, որի հաղթող դարձավ բուլղարացի գրոսմայստեր Վեսելին Տոպալովը:
1982 - ԱՄՆ պետքարտուղար Ջ ․ Շուլցը սպառնաց, որ Ամերիկան դուրս կգա ՄԱԿ-ից, եթե Իսրայելն այնտեղից հեռանա։
1982 - Հալեյի գիսաստղը առնվազն 30-րդ անգամ հայտնվեց Երկրի մերձակայքում:
1978 - Հովհաննես Պողոս II-ը դարձավ 264-րդ Հռոմի Պապը և 1523-ից ի վեր առաջին ոչ իտալացի պապը:
1964 - Չինաստանն իրականացրեց միջուկային զենքի առաջին փորձարկումը:
1946 - Նյուրնբերգյան տրիբունալի դատավճռով Նյուրնբերգյան բանտում մահապատժի ենթարկվեցին նացիստական հանցագործներ Ռիբենտրոպը, Քեյթելը, Կալտենբրունները, Ռոզենբերգը, Ֆրանկը, Ֆրիկը, Շտրեյխերը, Զաուկելը, Յոդլը և Զեյսս Ինքվարթը:
1941 - Մոսկվայից հարյուր հազարավոր ղեկավար աշխատողների ընտանիքների և շարքային քաղաքացիների զանգվածային խուճապի, անարխիայի և փախուստի մատնվեցին գերմանական զորքերի և նախօրեին երկրի բարձրագույն ղեկավարության և կառավարության Քույբիշև գաղտնի տարհանման պատճառով։
1923 - Լոս Անջելեսում հիմնադրվեց «Ուոլթ Դիսնեյ» ընկերությունը։
1923 - Ջոն Հարվուդը Շվեյցարիայում արտոնագրեց ինքնալարվող ժամացույցը։
1918 - Ավստրո-Հունգարիայի կայսր Կարլ I-ը հայտարարեց իր երկրից չորս պետությունների միություն ստեղծելու մտադրության մասին՝ ավստրո-գերմանական, չեխական, հարավսլավական և ուկրաինական:
1853 - Թուրքիան պատերազմ հայտարարեց Ռուսաստանին:
1847 - Լոնդոնում առաջին անգամ հրապարակվեց Շարլոտա Բրոնտեի «Ջեյն Էյր»վեպը:
1846 - Բոստոնի կլինիկայում (ԱՄՆ) ատամնաբույժ Ուիլյամ Մորտոնն առաջին անգամ իրականացրեց եթերային անզգայացման հրապարակային ցուցադրություն:
1840 - Նոր Զելանդիան հայտարարվում է Մեծ Բրիտանիայի գաղութ։
1793 - Մարիա Անտուանետայի մահապատիժը «Կապետների այրիները», Ֆրանսիայի թագուհին, Լյուդովիկոս XVI-ի կինը և Լյուդովիկոս XVII-ի մայրը:
1555 - Անգլիայի թագուհի Մարիա I Թյուդորի հրամանով այրվեցին Լոնդոնի և Վոչեստերի բողոքական եպիսկոպոսները հերետիկոսության մեղադրանքով:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՇՈՒՐՋ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

2017 - Սահմանային չդադարող լարվածության ֆոնին նախագահներ Ալիևն ու Սարգսյան հանդիպում են Ժնևում.սա երկու նախագահների`տարվա առաջին ու վերջին հանդիպումն էր։

• Միջնորդները հայտարարեցին`ավելի քան մեկուկես տարվա ընդմիջումից կազմակերպված հանդիպումն անցել է կառուցողական մթնոլորտում,կողմերը համաձայնել են հավելյալ քայլեր ձեռնարկել՝ շփման գծում լարվածությունը թուլացնելու համար: Փորձագետները փաստեցին` համատեղ հայտարարության մեջ խոսք չկար նախորդ հանդիպումներում ձեռք բերված պայմանավորվածություններն իրագործելու`հրադադարի միջադեպերը հետաքննելու ու միջազգային դիտորդների թիվն ավելացնելու մասին:

1991 - Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ընտրվում է Հայաստանի առաջին նախագահ։

• Քվեարկվեց նախագահի 6 թեկնածու: Լևոն Տեր-Պետրոսյանն ընտրվեց 83,4 տոկոս ձայներով:

​​​​​​​1978 - Երևանի պետական համալսարանի դահլիճում Վիլյամ Սարոյանը հանդիպել էր ուսանողների հետ:

• Դա Վիլյամ Սարոյանի չորրորդ և վերջին այցն էր Խորհրդային Հայաստան: Առաջին անգամ նա պատմական հայրենիք էր եկել հեռավոր 1935 թվականին:

​​​​​​​​​​​​​​1970 - Փարիզի դեկորատիվ արվեստի թանգարանում բացվում է «Հայկական արվեստը Ուրարտուից մինչև մեր օրերը» ցուցադրությունը, որը տևում է շուրջ երեք ամիս։ 

• Ներկայացվում է Հայաստանի պատմության, արվեստի, արհեստների, գեղանկարչության շուրջ 900 ցուցանմուշ։

---

ԾՆՎԵԼ ԵՆ

1990 - Յոհաննա Գվյուդրուն Յոունսդոտտիր, իսլանդացի երգչուհի
1984 - Շեյն Ուորդ, անգլիացի երգիչ և դերասան
1982 - Ամարի Սթադոմայեր, ամերիկացի բասկետբոլիստ
1968 - Իլյա Լագուտենկո, ռուս րոք-երաժիշտ
1962 - Դմիտրի Խվորոստովսկի, ռուս օպերային բարիտոն երգիչ
1962 - Աշոտ Ադամյան (բժիշկ), վնասվածքաբան-օրթոպեդ
1958 - Թիմ Ռոբինս, ամերիկացի դերասան, ռեժիսոր և պրոդյուսեր
1953 - Պաուլո Ռոբերտո Ֆալկաո, բրազիլացի ֆուտբոլիստ
1939 - Ամարո Ամանսիո Վարելա, ֆուտբոլիստ
1936 - Էդուարդ Սարգսյան, ճարտարապետ
1926 - Զարեհ Խրախունի, հայ բանաստեղծ
1925 - Անժելա Լենսբերի, բրիտանա-ամերիկացի դերասանուհի և երգչուհի
1908 - Էնվեր Խոջա, Ալբանիայի կոմունիստ առաջնորդ 1944-1985 թթ.
1906 - Ամինե Ավդալ, հայաստանցի քուրդ գրող (մ. 1964)
1886 - Արմին Վեգներ, գերմանացի լրագրող և իրավագետ (մ. 1978)
1863 - Ջոզեֆ Օսթին Չեմբեռլեն, բրիտանացի քաղաքական գործիչ (մ. 1937)
1854 - Օսկար Ուայլդ, իրլանդացի գրող և բանաստեղծ (մ. 1900)
1841 - Իտո Հիրոբումի, Ճապոնիայի առաջին և քառակի վարչապետը (մ. 1909)