ArmenLur

ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ

Միջազգային

• Միավորված Ազգերի Կազմակերպության օրը (United Nations Day) *
• Զարգացման տեղեկատվության համաշխարհային օրը (World Development Information Day) *
• Պոլիոմիելիտի դեմ պայքարի համաշխարհային օրը (World Pool Day) *
• Սպիի համաշխարհային օրը (World Tripe Day) *
• Կլիմայի ոլորտում գործողություն կատարելու միջազգային օրը (International Day of Climate Action) *
• Զինաթափման շաբաթ (Disarmament Week) *

Ազգային

• ԱՄՆ - Սև հինգշաբթի (Black Thursday) *
• ԱՄՆ - Փոփոխությունների օրը (Make a Difference Day) *
• ԱՄՆ - «Good & Plenty» կոնֆետի ազգային օրը (National Good and Plenty Day) *
• ԱՄՆ - Բոլոնիա երշիկի ազգային օրը (National Bologna Day) *
• ԱՄՆ - Ժամանակը գնահատելու օրը (Take Back Your Time Day) *
• ԱՄՆ - Սննդի ազգային օրը (National Food Day)*
• ԱՄՆ - Դրեյքի ծննդյան օրը (Drake ' s Birthday) *
• Գերմանիա - Գրադարանների օրը
• Եգիպտոս - Սուեցի օրը *
• Զամբիա - Անկախության օրը
• Իսպանիա - Սուրբ Ռաֆայելի օրը (San Rafael Day) *
• Հայաստան - Տասներկու սուրբ վարդապետների հիշատակության օրը *
• Հնդկաստան - Մահա Աշթամի *
• Ղազախստան - Բայկոնուրում զոհվածների հիշատակի օրը
• Ղրղզստան - Ստանդարտացման և չափագիտության աշխատողների օրը
• Ղրղզստան - Դիվանագետի օրը
• Միկրոնեզիա - Միավորված Ազգերի Կազմակերպության օրը
• Չինաստան - Ծրագրավորողների օրը (Chinese Programmer s Day) *
• Ռուսաստան - Ռազմական հատուկ ջոկատայինների օրը
• Ռուսաստան - Հրթիռային փորձարկողներ հիշատակի օրը *
• Ռուսաստան - Բիլիարդի սիրահարների տոնը *
• Ռուսաստան - Տաք գուլպաները գուրգուրելու օրը *

* Տոների մասին ավելին՝ այստեղ։

---

ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ԴԵՊՔԵՐ ԵՎ ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

2007 - Սիչան տիեզերակայանից Չանչժեն-3Ա կրող հրթիռով արձակվեց չինական «Չանյե-1» ավտոմատ տիեզերակայինը, որը նախատեսված էր Լուսնի հետազոտման համար:
2000 - Բեռլինի եգիպտական թանգարանում հայտնաբերվեց Կլեոպատրայի աշխարհում միակ ինքնագիրը։
1986 - Լոնդոնում բացվեց ձայնապնակների աշխարհի խոշորագույն խանութը:
1980 - Լեհաստանում գրանցվեց «Համերաշխություն» անկախ արհմիությունը:
1978 - Ջիմի Քարթերը ստորագրեց «Ավիաընկերությունների ապակարգավորման մասին օրենքը»։

• Դրանով ամերիկյան ավիացիան մտցվեց ազատ շուկա, ինչի արդյունքում սակագների նվազեցին և ավիափոխադրումների ծավալներն ավելացան:

1969 - Դերասան Ռիչարդ Բարտոնը դերասանուհի Էլիզաբեթ Թեյլորին մեկ միլիոն դոլար արժողությամբ ադամանդե մատանի նվիրեց:
1950 - Խաչակրաց արշավանքի ազատության կոմիտեն Արևմտյան Բեռլինի քաղաքապետարանում տեղադրեց ազատության համաշխարհային զանգը:

• Զանգը հնչել Է Բեռլինում՝ երկրի միավորման օրը։

1949 - Դրվեց Նյու Յորքում ՄԱԿ-ի Կենտրոնական հաստատությունների ներկայիս շենքի հիմնաքարը:
1947 - Մահմեդական անջատողականները հնդկական Քաշմիր նահանգն անկախ պետություն հայտարարեցին:
1945 - Ուժի մեջ մտավ Միավորված ազգերի կազմակերպության կանոնադրությունը:

• ՄԱԿ-ը ստեղծվել են 51 երկրներ, որոնք լի էին միջազգային համագործակցության զարգացման և Հավաքական անվտանգության ապահովման միջոցով խաղաղություն պահպանելու վճռականությամբ։ 
• Այսօր ՄԱԿ-ի անդամ են 192 երկրներ։

1939 - «DuPont» կորպորացիան աշխարհում առաջին անգամ վաճառքի հանեց նեյլոնե զուգագուլպաներ (ԱՄՆ, Դելավեր նահանգ):
1939 - Փարիզ հասավ Լեհաստանի ոսկու պաշարը, որը տարհանվել էր գերմանացիներից:
1935 - Մոսկվայի Կրեմլի Սպասկի աշտարակիին հերալդիկ երկգլխանի արծվի փոխարեն տեղադրվեց հինգաթև պղնձե աստղ, որը պատրաստված էր Դոնբասում:
1928 - «Պրավդա» թերթում հաղորդագրություն հրապարակվեց, որ գլխավոր աշխատակազմի գեղարվեստա-քաղաքական խորհուրդը որոշել է արգելել Մ. Բուլգակովի «Վազք» պիեսի բեմադրումը որպես սպիտակգվարդիականներին «իդեալականացնող»:

• Չօգնեց նաև Գորկու, Լունաչարսկու, Ստանիսլավսկու, Նեմիրովիչ-Դանչենկոյի և այլոց պիեսի բարձր գնահատականը։

1897 - Սանկտ Պետերբուրգում անցկացվեց Ռուսաստանի պատմության մեջ առաջին պաշտոնական ֆուտբոլային հանդիպումը:
1861 - Ուղարկվեց աշխարհում առաջին միջտարածքային հեռագիրը։

• Դատավոր Ստեֆան Ջ. Ֆիլդան Կալիֆորնիայից ԱՄՆ նախագահ Աբրահամ Լինքոլնին հեռագիր ուղարկեց։

1857 - Քեմբրիջի համալսարանի (Մեծ Բրիտանիա) շրջանավարտները Շեֆիլդում հիմնեցին աշխարհի առաջին ֆուտբոլային թիմը:
1851 - Ուիլյամ Լասելը հայտնաբերեց Ուրանի Արիել և Ումբրիել արբանյակները:
1745 - Եղիսաբեթ կայսրուհին հրամայեց թագավորական պալատ կատուներ բերել մկներ բռնելու համար:
1658 - Ֆրանսիայի թագավոր Լյուդովիկոս XIV-ին առաջ առաջին անգամ որպես հեղինակ և դերասան ներկայացավ Մոլյերը:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՇՈՒՐՋ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

1993 - Արցախյան զինված կազմավորումների մի քանի ուղղություններով սկսած հակահարձակումը պսակվեց նոր հաջողությամբ։

• Հայկական ուժերը ճնշեցին Հորադիզի երկաթուղային հանգույցի կրակակետերը, որով, փաստորեն, Ադրբեջանից մեկուսացվել են Զանգելանը և Ջաբրայիլի ու Կուբաթլուի՝ դեռևս չվնասազերծված ռազմական հենակետերը։ 

1992 - ԱՄՆ Կոնգրեսը բանաձև է ընդունում՝դատապարտելով Լեռնային Ղարաբաղի դեմ Ադրբեջանի ագրեսիան։

• Փաստաթուղթն արգելելում էր ԱՄՆ կառավարությանը ֆինանսական ու մարդասիրական օգնություն տրամադրել Ադրբեջանին, քանի դեռ Բաքուն չի դադարեցրել ռազմական գործողություններն ու Հայաստանի շրջափակումը: Արգելանքը հանվեց մոտ տասը տարի անց միայն` սեպտեմբեր 11-ի ահաբեկչությունից հետո, ի նշան ահաբեկչության դեմ պայքարին Ադրբեջանի ցուցաբերած աջակցության:

1975 - ASALA. Փարիզում Թուրքիայի դեսպանատնից ոչ հեռու սպանվեցին Ֆրանսիայում Թուրքիայի դեսպան Իսմայիլ Էրեզը և նրա վարորդ Թալիփ Էները։ 

• Գործողության պատասխանատվությունը միաժամանակ ստանձնում են Հայ Գաղտնի Բանակ «Գուրգեն Յանիկեան Զորախումբը» և «Հայկական Ցեղասպանության Արդարության մարտիկներ»-ը։

1973 - ԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի նախագահությունը պարգևատրում է Հայաստանի կոմկուսի կենտկոմի առաջին քարտուղար Անտոն Քոչինյանին։

• «Կոմունիստական կուսակցությանն ու սովետական պետությանը մատուցած ծառայությունների համար և ծննդյան վաթսունամյակի կապակցությամբ Հայաստանի կոմկուսի Կենտկոմի առաջին քարտուղար ընկ. Անտոն Երվանդի Քոչինյանին պարգևատրել Լենինի շքանշանով»,- ասված էր հրամանագրում։

---

• ՀԻՇԱՐԺԱՆ ՕՐԵՐ ԵՎ ՀԵՏԱՔՐՔԻՐ ՏՈՆԵՐ
• ՕՐՎԱ ՀՈԲԵԼՅԱՐՆԵՐԸ

---

ԾՆՎԵԼ ԵՆ

1980 - Քեյսի Ուիլսոն, ամերիկացի դերասանուհի և դրամատուրգ
1973 - Վենսան Կանդելա,ֆրանսիացի նախկին ֆուտբոլիստ
1966 - Ռոման Աբրամովիչ, ռուսաստանցի գործարար և քաղաքական գործիչ
1947 - Քևին Քլայն, ամերիկացի դերասան և երգիչ
1947 - Ռուբեն Կարապետյան, հայ դերասան, ՀՀ վաստակավոր արտիստ
1939 - Ֆարիդ Մյուրեյ Աբրահամ,ամերիկացի դերասան
1932 - Սթիվեն Քովի, ամերիկացի դերասան և ռեժիսոր (մ. 2012)
1929 - Սոս Սարգսյան, հայ դերասան (մ. 2013)
1925 - Լևոն Վարդան (Բեդիրյան), գրող և պատմաբան (մ. 1997)
1913 - Տիտո Գոբի, իտալացի երգիչ (բարիտոն)
1900 - Ամատունի Ամատունի, հայ խորհրդային պետական և կուսակցական աշխատող
1888 - Լեռ Կամսար, (Արամ Տեր-Թովմաղյան), հայ երգիծաբան գրող (մ. 1965)
1882 - Իմրե Կալման, հունգարացի կոմպոզիտոր
1864 - Հարություն Ճուղուրյան, արձակագիր
1854 - Արթյուր Ռեմբո, ֆրանսիացի բանաստեղծ, ֆրանսիական սիմվոլիզմի ներկայացուցիչ։ (մ. 1891)
1841 - Ալեքսանդր Երիցյան, հայ գրող, պատմաբան և հայագետ (մ. 1902)
1558 - Շիմոն Շիմոնովիչ, հայկական ծագումով լեհ բանաստեղծ