ArmenLur

ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՇՈՒՐՋ

2021 - Հայաստանի հետ սահմանին Իլհամ Ալիևը ռազմական օդանավակայան է բացում Նախիջևանում։
2018 - ՀՀ առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ելք է առաջարկում վտանգավոր իրավիճակից։

• «...Ինչպես շատերն են գիտակցում, երկրի համար չափազանց վտանգավոր այս իրավիճակից դուրս գալու միակ միջոցը արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումն է, անշուշտ, ընտրական օրենսգրքի արմատական վերափոխումից հետո:...
• Հուսանք, որ գործող խրթին սահմանադրության պատճառով արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացման հարցում ստեղծված օրենսդրական խոչընդոտները հաղթահարելու համար քաղաքական ազդեցիկ ուժերը կամք և ողջախոհություն կդրսևորեն բանակցությունների, երկխոսության և փոխպայմանավորվածության միջոցով ելք գտնելու մեր պետականությանն սպառնացող այս բարդ իրավիճակից»։

2011 - Էմմին ներկայացնելով Հայաստանը Եվրատեսիլ 2011-ում, չանցավ եզրափակիչ:
2007 - ԱՂՄԿԱՀԱՐՈՒՅՑ ՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ. Գիշերը՝ ժամը 3:00-ին «Պանդոկ» ռեստորանի նախկին սեփականատեր Լևոն Գուլյանը բերման է ենթարկվել Շենգավիթի ոստիկանություն` 2006-2007 թվականների ընթացքում սպանված, ազգակցական կապեր ունեցող Աշոտ, Ստեփան, հետագայում նաև` Արտավազդ Վարդանյանների սպանությունների հանգամանքների հետ կապված:

• Գուլյանին 2 օր պահել են ոստիկանության բաժանմունքում, ինչը ավարտվել է նրանով, որ Գուլյանը կասկածելի հանգամանքներում ոստիկանության պատուհանից վայր ընկավ և մահացավ:
• Պաշտոնական վարկածի համաձայն իբր նա ցանկացել է փախուստի դիմել և 2-րդ հարկից վայր է ընկել ու մահացել:

2005 - Թբիլիսիի Ազատության հրապարակում Վրաստանի քաղաքացի ազգությամբ հայ Վլադիմիր Հարությունյանը նռնակ նետեց դեպի ամբիոն, որտեղ գտնվում էին ԱՄՆ նախագահ Ջորջ Բուշը և Վրաստանի նախագահ Միխաել Սահակաշվիլին։

• Նռնակը չպայթեց։

1992 - Ստեղծվեց ՀՀ ԶՈՒ կապի առաջին զորամասը:
1992 - Ադրբեջանցիները գրոհի են անցնում կենտրոնական ուղղությամբ գրավելով Ասկերանի շրջանի 5՝ Խրամորթ, Նախիջևանիկ, Փիրջամալ, Արանզամին ու Աղբուլաղ գյուղերը։
1982 - ASALA. Երկու պայթյուններ Ժնևի բանկերում՝ պատճառելով նյութական վնաս։

• Հայ Գաղտնի Բանակին մոտ «Աշխարհի Պատժիչ Կազմակերպութիւն»-ը ստանձնում է պատասխանատվությունը։

​​​​1612 - Ծագումով հայ հնդկուհի Մումթազ Մահալը ամուսնացավ Հնդկաստանի կայսր Շահ Ջահանի հետ:

• Նրա հիշատակին շահը կառուցել է Թաջ Մահալ հայտնի դամբարանը:

ԱՅՍՕՐ ԾՆՎԵԼ ԵՆ 

1986 - Մաուրո Գևգեոզյան (ծնվ. Մոնտեվիդեո), հայ ֆուտբոլիստ

• Տանը և իր թիմակիցների համար հայտնի է որպես «Էլ Արմենիո»: Գևգեոզյանն անձամբ հպարտանում է իր մականունով։

1972 - Էննի Քուրքջան (ծնվ. Բեյրութ), նկարչուհի
1966 - Նելլի Խերանյան (ծնվ. Երևան), Հայաստանի վաստակավոր արտիստ
1963 - Գոքոր Չիվիչյան (ծնվ. Երևան), MMA մարտիկ, ձյուդոիստ, սամբիստ, «հայկական ջիու-ջիցու» ոճի հիմնադիր, առանց կանոնների մարտերի աշխարհի 6-ապատիկ չեմպիոն, ձյուդոյի և MMA-ի մարտիկների պատրաստման համաշխարհային կարգի մարզիչ

• Գոքորի ղեկավարությամբ վաղ տարիքից դաստիարակվել են այնպիսի չեմպիոններ, ինչպիսիք են Ռոնդա Ռոուզին և ձյուդոյի աշխարհի բազմակի չեմպիոն Կարո Պարիզյանը: Գոքորի գլխավորությամբ մարզվել են նաև Գեղարդ Մուսասին, Սաքո Չիվիչյանը, Մանվել Ղամբուրյանը, Գեորգի Կարախանյանը և շատ այլ մարտիկներ:
• Լոս Անջելեսի ոստիկանության ձեռնամարտի գծով հրահանգիչ է:
• Ժամանել է Հայաստան, որտեղ անվճար վարպետության դասեր է անցկացրել Հայաստանի հատուկ ստորաբաժանումների մարտիկների համար։

1948 - Անի Քավաֆյան (ծնվ. Ստամբուլ), ջութակահար, Յելի երաժշտության դպրոցի պրոֆեսոր

• Քավաֆյանի երգացանկում Մոցարտից, Բրամսից և Մենդելսոնից բացի նաև 20-րդ դարի հայտնի հեղինակների՝ Սամուել Բարբերայի, Բելա Բարտոկի, Դմիտրի Շոստակովիչի, Արամ Խաչատրյանի, Առնո Բաբաջանյանի, Թոդ Մակովերի և այլոց ստեղծագործություններ են:

1948 - Իռեն Գյուսերյան (ծնվ. Ֆրանսիա), Փարիզի համալսարանի ինֆորմատիկայի և համակարգչային գիտության պրոֆեսոր
1931 - Մայիս Ղարագյոզյան (ծնվ. Սուխումի, մ. 1999), թատրոնի, կինոյի և հեռուստատեսության դերասան, կատակերգու, Հայաստանի ժողովրդական արտիստ
1926 - Վլադիմիր Թաթոսով (ծնվ. Մոսկվա), Մեծ թատրոնի դերասան, ՌՍՖՍՀ ժողովրդական արտիստ (1991)
1924 - Զահրատ (Զարեհ Յալդիզջյան, ծնվ. Կոստանդնուպոլիս, մ. 2007), արևմտահայ բանաստեղծ և գրող
1922 - Նշան Դարբինյան (ծնվ. Լուսագյուղ, մ. 1996), Խորհրդային Միության Հերոս
1910 - Աշոտ Պետրոսյանց (ծնվ. Մարի, Թուրքմենստան, մ. 1978), երաժշտագետ, դիրիժոր, Ուզբեկական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1950)

• Պետրոսյանցը միջինասիական ժողովրդական գործիքների կատարելագործման և վերակառուցման առաջատար մասնագետ է։ Կատարելագործել է ավանդական տիպային ժողովրդական գործիքները՝ ուզբեկական (դուտար, տանբուր, գիջակ, չանգ, աֆղանական և քաշգարի ռուբաբներ), ղրղզական (կոմուզ, կիյակ), թուրքմենական և կարակալպակական (դուտարներ)։
• Վերակառուցել և կատարելագործել է Ուզբեկստանի, Թուրքմենստանի, Ղրղզստանի, Կարակալպակիայի 78 ժողովրդական նվագարաններ։

1907 - Սեդրակ Ռաշմաջյան, մականունը՝ Պագանինի (ծնվ. Ալեքսանդրապոլ, մ. 1978), գեղանկարիչ, ՀԽՍՀ վաստակավոր նկարիչ
1907 - Թամար Թումանյան (ծնվ. Թիֆլիս, միտք. 1989), Հայաստանի մշակույթի վաստակավոր գործիչ

• Թամար Թումանյանի անվան հետ ասոցացվում է Թումանյանի թանգարանի «ոսկե դարը»։ Նրա նախագծով ստեղծվել է Լոռու կիրճի գունեղ դիորամա՝ աղմկոտ Դեբեդով և երաժշտական ուղեկցությամբ «Անուշ» օպերայից:
• Հովհաննես Թումանյանի կրտսեր դուստրն է։

1899 - Հայկ Դանզաս (Հայկ Բինանյան, ծնվ. Նախիջևան-Դոն, մ. 1977), դերասան, ռեժիսոր, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1950)

• Հիմնադրել է օպերետի թատրոններ Ռոստովում (1922) և Երևանում (1942)։
• 1942-ից հանդես է եկել Երևանի կոմեդիայի թատրոնում և դրսևորվել որպես տաղանդավոր կատակերգու դերասան։ Դանզասն ուներ վառ հումոր, հուզականություն, երաժշտականություն, ռեինկառնացիայի վարպետություն։

1889 - Միհրան Մեսրոպյան (ծնվ. Աֆյոն, Օսմանյան կայսրություն, մ. 1975), ճարտարապետ

• Միհրան Մեսրոպյանի անունը շատ կարևոր է Վաշինգտոնի ճարտարապետության պատմության հետազոտողների համար։ Նա եղել է Վաշինգտոնի 1920-ականների հայտնի կառուցապատող Գարի Վարդմանի առաջատար ճարտարապետներից մեկը։
• Մեսրոպյանը ամերիկյան մայրաքաղաքում նախագծել է մի շարք հայտնի շենքեր, ինչպիսիք են Կառլտոն Հյուրանոցը, Hay-Adams Հյուրանոցը, Վարդմանի աշտարակը (Wardman Tower) և շատ ուրիշներ: Այսօր բոլոր այդ շենքերը քաղաքի այցեքարտն են։
• Կառուցել է Վաշինգտոնի երկու հայկական եկեղեցիներից մեկը՝ «Սուրբ Մարիամը»։

1889 - Արուս Ոսկանյան (ծնվ. Կոստանդնուպոլիս, մ. 1943), հայ խորհրդային դերասանուհի: ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստուհի
1876 - Ժան Լոնգե (ծնվ. Լոնդոն, մ. 1938), ֆրանսիացի ձախ քաղաքական գործիչ, խմբագիր

• Ժան Լոնգեն "Pro Armenia" թերթի խմբագրության քարտուղարն էր 1900-1908 թվականներին և մեծ ներդրում է ունեցել հայերի պաշտպանության գործում: Բացի իր պարտականություններից, նա թերթի համար ֆրանսերեն է թարգմանել Բազմաթիվ հոդվածներ և անգլերեն հայերեն նյութեր։

1870 - Արմենակ Եկարյան (ծնվ. Վան, մ. 1925), հայ ազատագրական շարժման գործիչ, ֆիդայի

• Հայկական հաղթանակից հետո նրա մասնակիցները ստեղծել են Արևմտյան Հայաստանի վարչակազմը՝ Արամ Մանուկյանի գլխավորությամբ։ Արմենակ Եկարյանը դարձավ ոստիկանապետ։ Արամ Մանուկյանը, Արմենակ Եկարյանը և այլք փորձել են ազգային բնույթ հաղորդել ռազմական վարչակազմին։

1851 - Խենթ, Սամսոն Տեր-Պողոսյան (ծնվ. Ղարաջորան, մ. 1911), ռուսական բանակի գնդապետ, Հայ ազգային-ազատագրական շարժման գործիչ

• Րաֆֆու «Խենթ» համանուն վեպի հերոսի նախատիպ Վարդանն է։

1838 - Ջեյմս Բրայս (ծնվ. Բելֆաստ, մ.1922), վիկոնտ, անգլիացի պետական գործիչ, իրավագետ, պատմաբան

• 1876-ին Բրայսը հիմնադրել և գլխավորել է անգլո-հայկական հասարակությունը, որպես նախագահ այցելել է Կովկաս և Հայաստան։
• 1916-ին Բրայսի խմբագրմամբ և ծավալուն նախաբանով Լոնդոնում լույս է տեսել «Հայերի վիճակը Օսմանյան կայսրությունում (1915-1916 թթ.) «Կապույտ գիրք» փաստաթղթերի ժողովածուն, որի նյութերը բացահայտում են երիտթուրքերի շովինիստական հակահայկական քաղաքականությունը:

1812 - Գաբրիել Այվազյան (ծնվ. Թեոդոսիա, մ. 1880), հայ հոգևորական, պատմաբան-գիտնական, լեզվաբան և պոլիգլոտ

• Մեծանուն ծովանկարիչ Հովհաննես Այվազովսկու հարազատ եղբայրն է։