Պատմության հայկական օրը. մայիսի 22


ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՇՈՒՐՋ

2019 - Ջիբութին և Հայաստանի Հանրապետությունը դիվանագիտական հարաբերություններ են հաստատում Միավորված ազգերի կազմակերպությունում։
2006 - Հրաժարականի դիմում ներկայացրեց ԱԺ նախագահ Արթուր Բաղդասարյանը, նրա հետ նաև խորհրդարանական հանձնաժողովի նախագահ ՕԵԿ-ականները։ 

  • Այս ուժի փոխարեն կառավարող կոալիցիայում ընդգրկվեց Գուրգեն Արսենյանի ՄԱԿ-ը։

1999 - Դիլիջանի «Իմպուլս» գործարանում բացվեց ոսկեգործության արտադրամասը, որն ապահովելու էր 300 նոր աշխատատեղ։ 
1919 - Հրապարակվեց Կ.Պոլսի ռազմական արտակարգ ատյանի Տրապիզոնի հայության տեղահանության և կոտորածի հանցագործներին վերաբերող դատավճիռը:
1918 - Սարդարապատի չորսօրյա հերոսամարտը:
1918 - Հայոց ցեղասպանության երեք հիմնական պատասխանատուներից Ջեմալ փաշան այցելում է Բաթում:

  • Ալեքսանդր Խատիսյանն այսպես է նկարագրում. հանդիսավոր ճաշկերույթ տեղի ունեցավ թուրքական նավի վրա՝ ի պատիվ Անդրկովկասյան պատվիրակության։ Արտաքին վերաբերմունքը շատ սիրալիր էր․ նավը զարդարված էր գորգերով, ծաղիկներով, և մեզ դիմավորեցին խոնարհ ողջույններով։ Ճաշի ժամանակ ինձ ինձ նստեցրին Ջեմալ փաշայի և դոկտոր Բեհաեդդին Շաքիրի միջև։ Վերջինս պատմեց, թե ինչպես ինքը 1914-ին Արդահանի ուղղությամբ մասնակցել է Էնվեր փաշայի արշավանքին և թե ինչպես գնդապետ Ռիզա բեյի հետ կազմակերպել էր աջարական չեթեները։ Եվ հայտնեց, որ ինքը հայերի ազնիվ թշնամին է։

1864 - Թուրքական զորքերը արշավում են Սասունի վրա և հանդիպելով հայկական ուժերի դիմադրությանը` նահանջում են:

ԱՅՍՕՐ ԾՆՎԵԼ ԵՆ

1980 - Մարտին Բերբերյան (ծնվ. Երևան), ազատ ոճի հայ ըմբիշ, Հայաստանի բազմակի չեմպիոն, Եվրոպայի չեմպիոն, աշխարհի առաջնության մրցանակակիր, Եվրոպայի չեմպիոն (2004), Հայաստանի միջազգային կարգի սպորտի վարպետ
1966 - Կոնստանտին Գևորգյան (ծնվ. Կիև), «Առաջին մայրաքաղաք» տեսաալիքի ղեկավարը
1949 - Նորայր Ժամհարյան (ծնվ. Երևան), կոմպոզիտոր, երաժիշտ: Հայաստանի Հանրապետության վաստակավոր արտիստ

  • Հավասարապես տիրապետում է այնպիսի երաժշտական գործիքների, ինչպիսիք են շվին, դուդուկը, զուռնան, բլուլը։
  • Նա բազմաթիվ երգեր է գրել Ֆլորա Մարտիրոսյանի, Սյուզաննա Սաֆարյանի, Համլետ Գևորգյանի, Արման Հովհաննիսյանի և այլ կատարողների համար։

1939 - Արկադի Տեր-Թադևոսյան (Կոմանդոս, ծնվ. Թբիլիսի, մ.2021), գեներալ-մայոր, Արցախյան ազատամարտի հերոս

  • Հրամանատար Տեր-Թադևոսյանի անձնական խիզախության և տաղանդի համար մարտիկներից և խաղաղ բնակչությունից ստացել է «Կոմանդոս»՝ «Լեռնային Աղվես» պատվավոր մականունը։

1938 - Հենրիկ Խաչատրյան (ծնվ. Գյումրի, սպանվել է՝ 1998), ՀՀ նախկին դատախազ
1932 - Վլադիմիր Ռաշմաջյան (ծնվ. Թբիլիսի, մ. 1998), խորհրդային մարզիկ, մրցավար, սպորտային մեկնաբան; Հեռուստատեսության և ռադիոյի սպորտային ծրագրերի գլխավոր խմբագրության սյունակագիր; ՌԴ մշակույթի վաստակավոր աշխատող (1995)
1924 - Արմեն Խոստիկյան (ծնվ. Երևան, մ. 2003), հայ դերասան, կինոյի, հեռուստատեսության և թատրոնի երգիծաբան, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1984)
1924 - Շառլ Ազնավուր (Շահնուր Վաղինակ Ազնավուրյան, ծնվ. Փարիզ, մ. 2018), աշխարհահռչակ ֆրանսահայ շանսոնյե, կոմպոզիտոր, բանաստեղծ, գրող և դերասան

  • Նրա ծնողները՝ Միշան և Քնար Ազնավուրյանները, 1915-ի Հայոց ցեղասպանությունից հետո Ֆրանսիա տեղափոխված հայ գաղթականներ էին։
  • Երկու անհաջող ամուսնություններից հետո նա ամուսնացել է շվեդ Ուլլա Տյուրսելի հետ, պսակադրությունը տեղի է ունեցել Փարիզի Ժան Քուշոն հայկական եկեղեցում։ 

Ասույթներ նրա մասին:

  • «Դուք նվաճելու եք աշխարհը, որովհետև կարողանում եք հուզել» (Շառլ դե Գոլ)։
  • «Շառլ Ազնավուրն ամենամեծ դրամատիկ տաղանդն է։ Նա անմիջապես հաղթում է մարդուն. նա մեծագույնն է իր արվեստում" (Մորիս Շևալյե)։

1923 - Էդուարդ Աբրահամյան (ծնվ. Թիֆլիս), կոմպոզիտոր, ՀՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ
1910 - Աշոտ Գրաշի (Աշոտ Գրիգորյան, ծնվ. Մեծ Թաղլար, Արցախ, մ. 1973), բանաստեղծ, թարգմանիչ
1922 - Շանթ Հերթևցյան (ծնվ. Ալեքսանդրապոլ, մ. 1985), նկարիչ, ԽՍՀՄ արվեստի վաստակավոր գործիչ
1907 - Գուրգեն Ալեմշահ (ծնվ. Բարդիզագ, Թուրքիա, մ. 1947), հայ կոմպոզիտոր, դիրիժոր
1897 - Լուսիկ Լիսինյան (ծնվ. Թբիլիսի, մ. 1917), Մոսկվայում աշխատանքային երիտասարդության միությունների կազմակերպիչը
1895 - Հակոբ Մարտայան (ծնվ. Ստամբուլ, մ. 1979), հայագետ, թուրքագետ

  • Թուրք լեզվաբանները մշակել են Turk atasi ազգանունը Մուստաֆա Քեմալի համար, որը փոխվել է Մարտայանի կողմից և մինչ օրս հայտնի է որպես Ataturk (աթաթուրք): Քանի որ Մարտայանն ուներ ազգանունը, Աթյաթուրքը նրան շնորհեց Dilacar (Դիլաքար) տիտղոսը իր լեզվական ունակությունների և գիտելիքների համար, ինչը թուրքերենից թարգմանաբար նշանակում է «լեզու բացող», «լեզվաբան»։
  • Հայ և թուրք լեզուների հետ Հակոբ Դիլաքարը (Մարտայան) տիրապետել է ևս 19 լեզուների, այդ թվում ՝ հունարեն, անգլերեն, իսպաներեն, լատիներեն, գերմաներեն, ռուսերեն, բուլղարերեն և մի շարք լեզուների:

1879 - Լևոն Ռոտինյան (ծնվ. Թիֆլիս, մ. 1964), ֆիզիկոքիմիկոս, բարձրագույն քիմիական կրթության հիմնադիրներից մեկը Հայաստանում, ՀԽՍՀ գիտության և տեխնիկայի վաստակավոր գործիչ (1961)
1862 - Պողոս Արաքսյան (Պողոս Քալանթարյան, մ. 1918), դերասան, ռեժիսոր

  • 1903 թ. Հավլաբարում հիմնադրել է հանրամատչելի Ժողովրդական Թատրոն, որտեղ եղել է նաև ռեժիսոր։
  • Արաքսյանի ստեղծագործությունը նպաստել են հայկական թատրոնի ժողովրդավարացմանը։

1812 - Գաբրիել Այվազյան (ծնվ. Թեոդոսիա, մ. 1879), հայ հոգևորական, պատմաբան-գիտնական, լեզվաբան և պոլիգլոտ, ականավոր ծովանկարիչ Հովհաննես Այվազովսկու հարազատ եղբայրը