ArmenLur

ԱՅՍՕՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ՆՇՎՈՒՄ Է

Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի օրը

• Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչը (3-4-րդ դար), ում հիշատակը Հայ Եկեղեցու կողմից հարգվում է սեպտեմբերի 30-ին, Հայաստանի Առաջին եպիսկոպոսն է (կաթողիկոս):
• Նրա հայրը կաշառվել է պարսիկների կողմից, սպանել հայոց Խոսրով թագավորին, և դրա համար մահապատժի է ենթարկվել ։ Մարդասպանի ողջ ընտանիքը նույն ճակատագրին էր սպասում։ Փրկվեց միայն ամենափոքրը, ով շուտով մկրտվեց Գրիգորով։ Քրիստոնյա կերակրողը հասցրել է տղային Կեսարիա տանել Կապադովկիա, որտեղ նա մկրտվել է և քրիստոնեական դաստիարակություն ստացել ։
• Գրիգորը մեծացել է եւ իր հոր խայտառակությունը հարթելու համար ծառայեց իր սպանված Թագավորի որդուն ' Տրդատին: Երբ Տրդատը իմացավ, որ Գրիգորը քրիստոնյա է, հրամայեց դաժանորեն տանջել նրան, իսկ հետո խրամ գցել սովամահության համար ։ Սակայն մի բարեպաշտ կին էր կերակրում Գրիգորին,եւ այդ կերպ նա 13 տարի ապրեց:
• Այդ ժամանակ Տրդատ թագավորը խենթություն է ընդունել։ Նա բուժեց նրան Գրիգոր. Այդ հրաշքից հետո Տրդատ թագավորը մկրտվեց ինքն իրեն և 301 թվականին քրիստոնեությանը տվեց պետական կրոնի կարգավիճակ ։ Իսկ Սուրբ Գրիգորը ստացել է եպիսկոպոսի աստիճան և ամուր հաստատել քրիստոնեությունը Հայաստանում ։
• 331 թվականին, իր մահվանից քիչ առաջ, Սուրբ Գրիգորը Եպիսկոպոսաց ամբիոնը փոխանցեց իր որդուն և առանձնացավ ։ Հայաստանի կաթողիկոսների դեռ շատ սերունդներ են ծագել Սուրբ Գրիգոր Լուսավորչի փառավոր գերդաստանից։ Մինչ օրս Հայ Առաքելական Եկեղեցին այս սրբի պատվին անվանում են նաև Գրիգորիանական:
• Ըստ հնագույն ավանդության ՝ Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչը Արագածի գագաթին (Ալագեզա) տեղադրել է հավերժական լամպադ ՝ լույսի և հույսի աղբյուր։ Իր պատմության ծանր պահերին հայերի հայացքները շտապում են դեպի Արագած, և դա նրանց ուժ ու հույս է տալիս։

ԻՐԱԴԱՐՁՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՎ ՀԱՅԵՐԻ ՇՈՒՐՋ 

2021 - ՀՀ պաշտպանության նախկին նախարար Դավիթ Տոնոյանը 2 ամսով կալանավորվեց։

• Տոնոյանն անցնում է ռազմամթերքի մատակարարման չարաշահմանն առնչվող քրեական գործով:

2021 - ՀՀ կառավարությունը Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատի բաժնետոմսերից ստացավ 15 տոկոս որպես նվիրատվություն, և կառավարումը հանձնվեց Հայաստանի պետական հետաքրքրությունների հիմնադրամին։

• 2022թ. մարտի 24-ին, որպես նվիրատվություն, ՀՀ կառավարությունը ստացավ Կոմբինատ-ի ևս 6.8 տոկոս բաժնեմաս՝ ունենալով արդեն 21.875 տոկոս բաժնեմաս։

2021 - Վարանդայի (Ֆիզուլի) շրջանում հայտնաբերվեց ռազմական գործողությունների ընթացքում զոհված և մինչ օրս անհետ կորած համարվող ևս 1 հայ զինծառայողի աճյուն:
2020 - Արցախյան 2-րդ պատերազմ, օր 4-րդ։
2019 - 2001 թվականի սեպտեմբերի 25-ի լույս 26-ի գիշերը Ռոբերտ Քոչարյանի թիկնապահների կողմից «պրիվետ Ռոբ» արտահայտության համար «Առագաստ» սրճարանում դաժանաբար սպանված Պողոս Պողոսյանի սպանության գործով նոր երևան եկած հանգամանքի հիմքով վարույթ հարուցվեց։
2015 - Ֆրանսիայի Մարսել քաղաքում, երկարատև հիվանդությունից հետո՝ 80 տարեկանում կյանքից հեռացավ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ, Պատվո շքանշանակիր, ֆրանսահայ ճանաչված ջութակահար, մանկավարժ Ժան Տեր-Մերկերյանը:
2008 - Ազգային ժողովի Հանրապետական խմբակցության ղեկավար Կարեն Կարապետյանը դառնում է Սերժ Սարգսյանի աշխատակազմի ղեկավար: 
2001 - ԱՄՆ դեսպան Մայքլ Լեմոնի՝ ոսկե բահով արված մեկ շարժումով  ազդարարվում է դեսպանատան նոր շենքի շինարարության սկիզբը։ 

• Կաթողիկոսն այդ նույն բահով հողի վրա խաչ է անում և աղոթում, որ դեսպանատան շենքը հեռու մնա թշնամիներից։ 
• 20 հեկտար տարածքն ամերիկացիներին հատկացվել է 99 տարով տարեկան 2 միլիոն վարձավճարով։

2000 - Աշոտ Մանուչարյանը կոչ արեց ստեղծել Դիմադրության շարժում ընդդեմ արևմտյան արժեքների։ 

• Արևմուտքին, ըստ պարոն Մանուչարյանի, դուր չի գալիս մեր ինքնությունը: 

1998 - Հայ թեթևատլետները ԱՄՆ-ում տեղի ունեցած աշխարհի առաջնությունից 1998-ի օգոստոսին վերադարձան երեք ոսկե մեդալով։
1998 - Հայաստան ժամանեց ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Խավիեր Սոլանան։ 

• Նա համոզված է, որ Հայաստան-ՆԱՏՕ հարաբերությունները կխորանան, և ինքը դեռ կվերադառնա Երևան։

1992 - Կնքվեց «Հայաստանի Հանրապետության և Ռուսաստանի Դաշնության միջև ՀՀ տարածքում գտնվող ՌԴ սահմանապահ զորքերի կարգավիճակի ու նրանց գործունեության պայմանների մասին» պայմանագիրը։

• Դրանով  ՀՀ-ն լիազորում էր ՌԴ սահմանապահ զորքերին վերահսկել Թուրքիայի և Իրանի հետ ՀՀ սահմանները։

ԱՅՍՕՐ ԾՆՎԵԼ ԵՆ

1946 - Ջեֆրի Ռոբերտսոն (ծնվ. Սիդնեյ, Ավստրալիա), փաստաբան, գիտնական, հեղինակ և հեռուստահաղորդավար

• Ունի երկքաղաքացիություն՝ Ավստրալիայի և բրիտանական։
• Մարդու իրավունքների հարցերով փաստաբան, գրող Ջեֆրի Ռոբերթսոնը «Դողու Փերինչեքն ընդդեմ Շվեյցարիայի»գործի քննության շրջանակներում ներկայացրել է Հայաստանի շահերը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում: Նա Ամալ Քլունիի հետ ներկայացնում էր Հայաստանի շահերը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի Բարձրագույն պալատում։

1937 - Վիադ Հարությունովա-Ֆիդանյան (ծնվ. Մոսկվա), ռուս բյուզանդագետ և հայագետ
1934 - Հենրիկ Մալյան (ծնվ. Թելավի, Վրաստան, խելք. 1988), հայտնի հայ կինոռեժիսոր, սցենարիստ, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1982)
1930 - Սվետլանա Գրիգորյան, թատրոնի և կինոյի հայ դերասանուհի, ՀԽՍՀ ժողովրդական դերասանուհի, Հայաստանի ժողովրդական վաստակավոր արտիստ
1930 - Արմեն Բունյաթյան, ԽՍՀՄ Առողջապահության նախարարության գլխավոր անեսթեզիոլոգ (1965-1991), ԱՄՆ կրիտիկական վիճակների բուժման ընկերության թղթակից անդամ, Եվրոպական անեսթեզիոլոգիայի ակադեմիայի իսկական անդամ
1920 - Ղազարոս Սարյան, (ծնվ. Դոնի Ռոստով, Ռուսաստան, մ. 1998), կոմպոզիտոր, մանկավարժ, ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1972), ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ (1990)

• Հայրենական մեծ պատերազմի տարիներին Ղազար Սարյանն իրեն դրսևորել է հմուտ հրետանավորով. մարտերից մեկում նա ոչնչացրել է թշնամու «Յունկերս» զենիթային գնդացիրը։

1919 - Գևորգ Էմին, հայ բանաստեղծ (1998)
1909 - Միհրան Պետրոսյան (ծնվ. Կաջետ, Ռուսաստան, մ. 1960), Խորհրդային Միության նավատորմի փոխծովակալ

• 1941 թվականի դեկտեմբերին Սևաստոպոլի վրա Մանշտեյնի բանակի հարձակման թեժ պահին, աջակցելով պաշարված սևաստոպոլցիներին, հրետանային կրակից բանակայինները ոչնչացրել են թշնամու 13 տանկ և այլ տեխնիկա և կենդանի ուժ: Կերչի շրջանում տեղի ունեցած մարտերի և զորքերին կրակային աջակցության համար Պետրոսյանը պարգևատրվել է Կարմիր Աստղի շքանշանով։
• 1960 թվականին Մեծ Իժորայի նոր փողոցներից մեկը անվանակոչվել է փոխծովակալ Միհրան Պետրոսյանի անունով։

1853 - Ֆրանսիս դե Պրեսանսե (ծնվ. Փարիզ, մ.. 1914), ֆրանսիացի քաղաքական գործիչ, դիվանագետ, լրագրող

• Ֆրանսիայում և Եվրոպայում արմենոֆիլական շարժման առանցքային դեմքերից մեկը Պիեր Կիյարի և Վիկտոր Բերարի հետ միասին:
• Գերազանց հռետոր  Ֆրանսիս դե Պրեսանսեն, մասնակցել է գրեթե բոլոր ազգային և համաեվրոպական հայամետ ցույցերին։ Նա 1903 թ. հոկտեմբերի 25-ին նախագահում էր Սառա Բերնարի թատրոնում կայացած կարևորագույն ցույցի ժամանակ։